YANGIN GÜVENLİĞİ

tarih:



İTFAİYENİN ESAS GÖREVLERİ:
1.    Yangınlara müdahale etmek ve söndürmek,
2.    Su baskınlarına müdahale etmek ve zararsız hale getirmek,
3.    Afetler sonunda oluşan enkaz ve çöküntüler altında can ve mal kurtarma çalışmalarına katılmak,
4.    Umuma açık yelerlerle fabrika imalathane ve diğer işyerlerini yangından korunması için denetleme ve inceleme yapmak, gerekli önlemleri aldırmak,
5.    Devlet tarafından kullanılan binalarda yangınlara karşı bulundurulacak araç gereç ve  diğer malzemelerden hangilerinin bulundurulacağının belirlenmesine yardımcı olmak
6.    Sivil Savunma ile ilgili teşkil ve tedbirler tüzüğü gereğince kurulan itfaiye servisi mükelleflerini eğitmek,
7.    Halkı kurum ve kuruluşları yangınlara karşı alınacak önlemler konusunda aydınlatmak ,
8.    Yılda en az bir defa tüm personelin katılmasıyla halkın ve yetkililerin çağırılmasıyla örnek tatbikatlar yapmak,
9.    Şehirde kamu ve özel kurumlara ait muvazzaf itfaiye teşkillerini eğitim ve yetiştirilmesine yardımcı olmak,
10.  Belediye Başkanında alacağı emirle belediye sınırları dışındaki yangınlara müdahale etmek,
11.  Şehirde bacaları Belediye encümenine tespit edilecek ücret karşılığında temizlemek, temizlemesine yardımcı olmak veya temizlettirmek,
12.  Büyük trafik kazalarında mal ve can kurtarmak,
13.  Boğulma olaylarında ceset çıkarmak,
14.  İnsan ve hayvan kurtarmak,
15.  Gaz zehirlenmeleri karşısında kurtarma yapmak,
B:TALİ GÖREVLERİ:
1.    Susuz semtlere istenildiğinde su dağıtmak,
2.    Belediye sınırları içinde cadde, sokak, meydan ve yeşil alanları sulamak,
3.    Encümence belirlenecek ücret karşılığında fosseptikleri ve su baskınları dışındaki suları boşaltmak.
2.YANMA VE YANGIN
 YANMA
 Yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır. Yanma olayının meydana gelebilmesi için üç şartının bir arada olması, gerekmektedir. Bu şartlar yanıcı madde, ısı ve oksijendir. Şartlardan herhangi birisinin bulunmaması veya yeterli miktarda olmaması halinde yanma olayı meydana gelmez.
Bu olay yanma üçgeni ile şu şekilde izah edilebilir : Oksijen - ısı - Yanıcı Madde.

YANMANIN ÇEŞİTLERİ
1.YAVAŞ YANMA : Yanma ürünlerinin tam olarak açığa çıkmadığı yanma. Örneğin demir (F), bakır (CU) gibi metallerin havadaki oksijen ve hava ısısıyla oksitlenmesi olayında olduğu gibi. Bir başka örnek ise yeterli oksijen olmaması durumunda da canlıların solunum olayı da bir nevi yavaş yanma olayıdır.
2.HIZLI YANMA : Yanma ürünlerinin tam olarak açığa çıktığı yanma. Alev, ısı, ışık ve korlaşmanın oluştuğu ve yanmanın bütün belirtilerinin ortaya çıktığı yanma çeşididir.
3.PARLAMA, PATLAMA : Parlama kolayca ateş alabilen maddelerde görülen bir olaydır. Benzin gibi. Patlama ise tamamen bir yanma olayıdır.
4.KENDİ KENDİNE YANMA : Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanmaya dönüşmesidir.
YANGIN; Yararlanmak amacı ile ateş dışında oluşan ve kontrolden çıkmış yanma olayına “YANGIN” denir. Bir cismin yanabilmesi için, ortamda en az %14-18 oranında OKSİJEN bulunması gereklidir. (Normal şartlar altında, havada bulunan OKSİJEN oranı %21’dir.)
      1-YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI : Yangının türü yanmakta olan maddeye göre değişir. Bu nedenle yangınları 4 sınıfta  toplayabiliriz.
A.SINIFI : Katı yanıcı maddeler yangını; Çeşitli odun, kereste, ham ve mamul tekstil maddeleri kağıt vb.)
B.SINIFI : Sıvı yanıcı maddeler yangını; (Gazyağı, benzin mazot, fule-il, madeni yağlar, alkol, tiner, vernik, boyalar vb. maddeler) Bu tür yangınlar soğutma, sis halinde su ile boğma, CO2, köpük, kuru kimyevi toz ile söndürülür.
C.SINIFI : Gaz haldeki yanıcı maddeler yangını; Likit petrol gazı (tüp gaz) doğal gaz, hava gazı, hidrojen vb. gibi yanabilen gazların oluşturduğu yangınlardır. Elektrikli makine ve hassas cihazların yangınları da bu sınıfa girer. Kuru kimyevi toz halon 1301,halon 1211 kullanılarak söndürülür.
D.SINIFI : Yanabilen hafif metaller yangını; Soydum, potasyum, titanyum, alüminyum, magnezyum vb. gibi hafif metallerin ve alaşımların yanması ile oluşan yangınlardır. Kuru kimyevi tozlar bu yangınları söndürmede kullanılır.
YANGIN OLUŞUM SAFHALARI
İlk aşamasında,            KOKU,
İkinci aşamasında,         DUMAN,
Üçüncü aşamasında,      ALEV görülür.
(Başlangıç, büyüme, olgunlaşma, bitiş)

YANGINLARIN SEBEPLERİ VE ETKENLERİ:
YANGINLARIN SEBEPLERİ:
Korunma önlemlerinin alınmaması,Bilgisizlik,
İhmal ve dikkatsizlik,Kazalar,Sıçrama, Sabotaj,
A-KORUNMA ÖNLEMLERİNİN ALINMAMASI : Elektrik kontağı, LPG tüpleri, ısıtma sistemleri, patlayıcı parlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasında doğmaktadır.
B-BİLGİSİZLİK : Kullanılan madde ve malzemelerin yangına  sebebiyet verebilecek özelliklerinin bilinmemesi ve yangın önlemlerinin ne şekilde alınacağına dair eğitim alınmaması nedenlerindendir. Tavan arası, bodrum ve çatıya kolay ve çabuk tutuşabilecek eşyalar koymak.
C-İHMAL : Bilgi sahibi olunduğu halde gerekli tedbirleri almamaktır. Söndürülmeden atılan kibrit, sigara izmariti gibi maddeler.
D-KAZALAR : İstem dışı oluşan olaylardan bazıları da (Kalorifer kazanının patlaması, trafik kazaları v.b.) yangına neden olur
E-SIÇRAMA : Yanan cisimlerden koparak etrafa sıçrayan parçacıklardan meydana gelen yangın etkenidir.
F-SABOTAJ : yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde çeşitli amaçlar için bilerek ve isteyerek yangın çıkartılmasıdır. Bina, işyeri ve tesislerin kundaklanması.
G-TABİAT OLAYLARI : Tabi olarak kendiliğinden ortayı çıkan yangınlardır. (Deprem, yıldırım düşmesi, güneş ışınlarından meydana gelen yangınlar.)
YANGINLARIN ETKENLERİ:
a- Bacalar,b- Sigara, kibrit,c- Kıvılcım,d- Elektrik,
e- Benzin,f-  Likit Petrol Gazı, Doğal Gaz,g- Hayvanlar,
h- Yıldırım,ı-  Güneş Işığı,
            A – BACALAR : Bacaların uygun ebatta ve dış duvarların üzerinde yapılmaması, ocak bacalarının müşterek yapılması, bacanın fazla meyilli olması, bacada çatlak oluşması dahili gaz çıkışına sebep olacak sert köşelerin olması yangının etkenleridir.
            B - SİGARA VE KİBRİT : Sigara ateşinin ortalama sıcaklık derecesi 800 0C civarında olduğu söndürülmeden atılan sigara ve kibritin yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı maddelere teması neticesinde yangın çıkabilir.
            C – KIVILCIM : Yanan bir kütleden koparak etrafa sıçrayan küçük parçacıklardır.
            Kıvılcımların kaynağı:
1.             Mangallarda yanan ateşler,
2.             Sobalarda yanan ateşler,
3.             Bacalar,
4.             Tren bacaları,
5.             Motorların egzozları,
6.             Sönmemiş sigara ve pipolardır.
D – ELEKTRİK : Elektrikten çıkan yangınların nedenlerini genel olarak iki ana grupta toplayarak izah edebiliriz.
Kullanıcıdan kaynaklananlar : Elektrik enerjisinden ısı kaynağı olarak yararlanmak amacı ile yapılan cihazların kullanılmaları esnasında fişlerinin çekilmemesi sebebiyle yangınların çıkmasına neden olurlar.
Tesisattan kaynaklananlar : Elektrik tesisatları talimatlara uygun şekilde yapılmaması, ısı nedeniyle elektrik kablolarında erimeler meydana gelmesi neticesinde tellerin birbirine teması (kısa devre) ile ortaya çıkan şiddetli akımın kolay yanabilen maddeleri tutuşturması yangının çıkma sebebidir.
E – BENZİN : Benzin buharı bulunan veya bulunabilecek yerlerde alev ve kıvılcım çıkartan alet, malzeme kullanılmamalıdır. Benzin alevlenme ısısı 40-41 0C derece olduğundan kapalı yerlerde patlama açık yerlerde parlama şeklinde yanma meydana gelir.
F - LİKİT PETROL GAZI (LPG) : Gaz maddelerde ortaya çıkmaktadır. Bu gazlar kullanılması sırasında gerek kullanan gerekse imalat hataları nedeniyle yangınlara sebebiyet vermektedirler.
G - HAYVANLARIN SEBEP OLDUĞU YANGINLAR : Açık ateş kullanılan yerlerde başıboş bırakılan hayvanlar yangın çıkarabilirler. Kedi ve köpek gibi evlerde bulundurulan hayvanların soba, mangal vs. gibi şeyleri devirmeleri neticesinde yangına sebebiyet vermeleri mümkündür.
H - YILDIRIMLARIN SEBEP OLDUĞU YANGINLAR : Yıldırım parlayıcı ve patlayıcı bir maddeye rastlayacak olursa yangın çıkartabilir.
I - GÜNEŞ ISISININ SEBEP OLDUĞU YANGINLAR : Güneş ışığı özellikle metal ve yansıtıcı olmayan yüzeyler üzerinde sıcaklık artışına neden olduğundan bu tip yüzeylerin altında bulunan kolay yanıcı maddelerin tutuşmasına ve buhar çıkarmasına neden olabilir. Güneş ısısı kurumuş saman, ot, keten, yün, pamuk, gibi cisimlerin yeterince ısı almaları neticesinde yangın çıkabilir.

YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER
* YANGIN BÜYÜME HIZI
* YÜKSEK SICAKLIK TEHLİKESİ
* YANGIN BİLEŞENLERİNİN YANGININ
* YAYILMASINA ETKİLERİ
* YANGININ SAFHALARINDAKİ TEHLİKELER
* ZEHİRLİ GAZLARIN OLUŞTURDUĞU SOLUNUM
* ZORLUĞU TEHLİKESİ
* PATLAMA TEHLİKESİ
* ÇÖKME TEHLİKESİ
* ELEKTRİK TEHLİKESİ
* KİMYASAL TEHLİKE




1-YANGININ BÜYÜME HIZI :
Yangın geometrik olarak büyür. Başlangıcında bir bardak su ile söndürülebilecek bir yangın ikinci dakikada bir kova su ile üçüncü dakikada bir fıçı su ile ancak söndürülebilir. Onun için itfaiyeciler için en önemli olan şey zamandır.
Yangın için alınan bütün güvenlik önlemleri sürekli kontrol edilmelidir. Yangın çıkışları ve merdivenleri her zaman açık olmalıdır. Hortumlar takılı ve kullanıma hazır, sulu sistemde her an basınçlı suyu mevcut ve bakımlı olmalıdır. Yangın söndürme tüpleri dirsek hizasına ve kaçış yolları üzerine kolayca alınabilecek şekilde asılmalı, arabalarda hemen torpido altına takılmalıdır.
2-YÜKSEK SICAKLIK TEHLİKESİ :
Sıcaklık 5 dakika sonra 555 oC, 10 dakika sonra 660 oC, 15 dakika sonra 720 oC, yarım saat sonra 820 oC, 1 saat sonra 920 oC’a yükselmektedir. Görüldüğü gibi en büyük sıcaklık artışı ilk 5 dakikada olmaktadır. Bunun için ilk dakikalar çok önemlidir.
İNSANA ETKİLERİ : Proteinler pıhtılaşmaya başlar, kan basıncının artması ile hayati organlarda iç kanamalar oluşabilir, kalbin ritmik temposu bozulur, aşırı su kaybı, solunum sıkışması ve zorluğu meydana gelir.
İnsan vücudu ve solunum sistemleri 65 oC sıcaklığa sınırlı bir süre , 120 oC sıcaklığa 15 dakika, 143 oC sıcaklığa 5 dakika, 177 oC sıcaklığa ise 1 dakika dayanabilir.
Isının ışınımı olan alev insan vücudunda 1. – 2. – 3. derecede yanıklara sebep olur.
1. Derece yanıklar : Derinin güneş yanığı gibi yanması
2. Derece yanıklar : Su toplanarak derinin kabarcıklanması biçiminde meydana gelen yanıklar
3. Derece yanıklar : Derinin kömürleşecek derecede kavrulması biçiminde meydana gelen yanıklar
Yüksek sıcaklık ve alev tehlikesine karşı yanmaya dayanıklı elbise, başlık ve eldiven giyinmeli ve ayrıca hava tüplü solunum cihazı ve maskesi takılmalıdır.
3-YANGIN BİLEŞENLERİNİN YANGININ YAYILMASINA ETKİLERİ :
a-Yanıcı madde :
Yanıcı maddenin cinsine bağlı olarak; tutuşma sıcaklığı, alevlenme kabiliyeti, nem oranı, yüzey kütle oranı, ısıl değeri gibi karakteristik özellikleri yangının büyümesini ve yayılmasını etkileyen faktördür.
Yanıcı maddenin miktarına bağlı olarak; yangın potansiyeli, yangın yükü ve yangın yükü indeksi gibi parametrelerdir.
Yanıcı maddenin dağılımı ile alakalı olarak; imar sıcaklığı, yangın bölmeleri, yangına karşı bırakılacak boşluk gibi faktörler yayılmayı etkilemektedir.
b-Oksijen ve hava :
Beşte biri oksijen olan hava yangının büyümesini ve yayılmasını etkileyen en önemli faktördür. Yangın yerindeki hava büyüklüğü, tabi rüzgar ve şiddetli rüzgar varlığı, oksijen üreten kimyasal reaksiyonların olması, yanıcı madde - oksijen oranı gibi faktörler etkendir.
c- Isı transferi :
Elektrik tesisatları, merdiven boşlukları, havalandırma boşlukları, doğalgaz tesisatı, pencereler önemli faktörlerdir.
4-YANGININ SAFHALARINDAKİ TEHLİKELER :
Yangının başlangıç, gelişme ve sonuç safhalarında ayrı ayrı davranış biçimleri ve tehlikeler oluşmaktadır.
Başlangıç safhasında alev dili tehlikesi (Flame – Over) : Başlangıç safhasında oksijen yeterli ama ısı yetersiz olduğundan tam yanma olmuyor. Yarım yanmış gazlar sıcaklıklarından dolayı tavan hizasına yükselirler, yanma oranının da birikip ortamda dolaşırken uygun oksijen ve sıcaklık oranını buldukları yerde kısa süreli olarak alev dili şeklinde yanmalar.
Gelişme safhasında bütün eşyaların birden tutuşması tehlikesi (Flame – Over) : Gelişme safhasında ısı ve oksijen yeterli, duman az ve hemen hemen tam yanma oluyor. Yükselen sıcak hava konveksiyonla odada dolaşarak bütün yanıcı maddeleri tutuşma sıcaklığına yükseltiyor ve bir anda tüm maddeler tutuşuyor.
Sıcak tütme safhasında yangın patlaması tehlikesi (Backdraft) : Bu safhada ısı yüksek ilerleyen yangının oksijeni azaldığından oksijen yetersiz, yarım yanma yani sıcak tütme devam ediyor. Odayı basınçlı bir şekilde bu yarım yanmış gazlar dolduruyor. Kapı veya pencere açıldığında oksijen giriyor ve oda patlıyor.
BELİRTİLERİ : İslerden kararmış camlar, alev azlığı, duman çokluğu, kapının çok sıcak olması, aralıklardan puflayan duman ve homurtular Backdraftın habercisidir.
5-ZEHİRLİ GAZLARIN OLUŞTURDUĞU SOLUNUM ZORLUĞU TEHLİKESİ :
1-Grup zehirli gazlar :
Kendisi zehirli olmadığı halde bulundukları yerlerde oksijeni ittikleri için boğulmaya neden olurlar. Oksijenin dışındaki bütün gazlar bu açıdan zehirli kabul edilir. Bu gruba giren gazlar (su buharı, azot, hidrojen, metan, etan, propan vb.)
2-Grup zehirli gazlar :
Nefes yollarını tahriş ederler göz ve deriye de zarar verirler. Bunlar asidik ve bazik gazlardır.
3-Grup zehirli gazlar :
Kana, sinir sistemine ve hücrelere tesir ederler. Bu gruba giren gazlar (karbonmonoksit, kükürt karbonat, hidrojen siyanür vb.) Bu gazlar merkezi sinir sistemini tahrip edip ölüme neden olurlar.
Piroliz ve ayrılma ile tehlikenin artışı
Yangın yerindeki yüksek sıcaklık nedeniyle bazı gazların, zehirlenme etkisi daha fazla ürünler oluşturduğu bilinmelidir. Örneğin : Halon 104 yangın söndürücü kızgın demirin üzerine püskürtüldüğünde çok zehirli gaz olan fosgen oluşur. Bunun için bu söndürücü yasaklanmıştır.
6-PATLAMA TEHLİKESİ :
Fiziksel patlama :
Yangın söndürme tüpleri, deodorantlar, düdüklü tencere, LPG tüpleri vb. içlerindeki gazların artan sıcaklıkta genleşmesi sonucu çeperlerin taşıyabileceği basıncı aştığında en zayıf yerinden patlar.
Kimyasal patlama :
a-Patlayıcı maddelerin patlaması : Yangın yerinde patlayıcı maddeler olabilir. Isı ve ateşin ulaşması sonucu patlama meydana gelir.
b-Oda patlaması : Yanıcı gazların alt ve üst patlama sınırları vardır. Açığa çıkan yanıcı gazların bu patlama sınırları arasına ulaşırsa en ufak bir kıvılcımla bile oda patlaması meydana gelir.
c-Yangın patlaması : (Backdraft)
BAZI YANICI GAZLARIN ALT VE ÜST PATLAMA SINIRLARI
LPG                              : 2,1 – 9,06
DOĞALGAZ                   : 5 – 15
HAVAGAZI                    : 4 – 40
HİDROJEN                    : 4 – 75,6
ASETİLEN                     : 1,5 – 82
KARBONMONOKSİT       : 12,5 – 74
KÜKÜRT KARBONAT     : 1 – 60
7-ÇÖKME TEHLİKESİ
Çökmeyi kullanılan malzeme ve yapı cinsi önemli ölçüde belirler. Yapı malzemeleri olarak ağaç, döküm, çelik, taş ve tuğlayı inceleyebiliriz.
Dört türlü yapı şekli vardır. Ahşap yapılar, bağdadi yapılar, kağir (yığma) yapılar ve ateşe dayanıklı betonarme yapılar.
Çökmenin birinci sebebi yüksek sıcaktan dolayı yapı malzemelerinin taşıma gücünün zayıflamasıdır. Çökmenin diğer bir sebebi ise çeşitli nedenlerle oluşan basınç ve kuvvetlerdir. İtfaiye erinin çökmeye karşı kişisel koruma tedbiri miğferdir.
8-ELEKTİRİK TEHLİKESİ :
Yangın yerindeki elektrik kaçağı itfaiyeciyi tehdit eden en büyük tehlikelerdendir. İtfaiyecinin en büyük silahı sudur ve suda elektriği iletir. Sarkan kablo, metal parçalar, su ve kalorifer boruları ve demir çitlerden uzak durmalıdır.
Yangın yerinde önce elektrik şalterleri indirilerek veya sigorta sökülerek mümkün değilse elektrik kurumundan yardım istenerek elektrik kesilip müdahale yapılır.
0-65 volt tehlikesizdir. İnsan vücudu bu gerilime dayanabilir.
66-1000 volt tehlikeli alçak gerilim
1001-üzeri volt tehlikeli yüksek gerilim
Elektriğe müdahalede mesafe
Müdahale Maddesi
Alçak Gerilim İçin (Metre)          Yüksek Gerilim İçin
CO2                  1                                             5
KKT                  1                                             5
Su (Yağmurlama)          1                                  5
Su (Direkt)                    5                                  10
9-KİMYASAL TEHLİKE :
a-Su ile reaksiyona girerek yanıcı gaz üreten maddeler : Sodyum, potasyum, kalsiyum metallerin peroksitleri ve karpit gibi maddeler su ile temas ettiklerinde hidrojen gazı oluştururlar ve yanma patlama şeklinde olur.
b-Zehirleyici kimyasal maddeler : Kurşun tozu ve fosfor açık yaralardan ve mide bağırsak yolu ile insan vücuduna girip zehirleyebilirler. PVC yandığı zaman hidroklorid asit çıkarır. Hidrojen siyanür, metin bromur ve karbon tetra klorür deri yolu ile vücuda girebilen zehirli maddelerdir.
Uludağ Üniversitesi zehir danışma merkezi 365 gün 24 saat hizmet vermektedir. Tel: 0224 442 82 93
c-Radyoaktif maddeler : Atomların parçalanması esnasında çekirdeklerinden çeşitli ışınlar yayılır. Bu ışınlar alfa, beta, gama diye adlandırılmıştır. Alfa ışınları ancak deri ile direkt temas halinde tehlike oluşturur. Beta ışınları çok yakın mesafede tesir edebilir. Ancak gama ışınları uzak mesafelere de  tesir eder. Radyoaktif maddelerin sindirim ve solunum yolu ile vücuda girmemeleri için hava tüplü solunum cihazları mutlaka kullanılmalıdır.
d-Tahriş edici sıvı kimyasal maddeler : Bunlar çoğunlukla kuvvetli asitler ve bazlardır. (Nitrik asit, sülfirik asit vb.) Bu maddeler göz için en büyük tehlikeyi teşkil eder. Bir damlası dahi gözü kör edebilir.
YANICI MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI
A-KATI YANICI MADDELER YANGINI : (Çeşitli odun, kereste, ham ve mamul tekstil maddeleri, vb. maddeler parafin, mum ve katı yağlar, naftalin) soğutma ve yanıcı maddenin uzaklaştırılması ile kontrol edilir. KKT veya su ile söndürülür.
B-SIVI YANICI MADDELER YANGINI : (Gaz yağı, Benzin, Mazot, Fuel Oil, Madeni Yağlar, Alkol, Tiner, Vernik, Boyalar ve bunun gibi maddeler) Bu tür yangınlar soğutma, sis halinde su ile boğma CO2,  köpüklü kuru kimyevi toz ile söndürülür.
C-GAZ HALİNDEKİ YANICI MADDELER YANGINI : Likit Petrol Gazı (Tüp gaz, oto gaz), Doğal gaz, Hava Gazı, Hidrojen ve bunun gibi yanıcı gazların çıkarttığı yangınlardır. Kuru Kimyevi Toz halon 1301, halon 1211, kullanılarak söndürülür.
D-YANABİLEN HAFİF METALLER YANGINI : (Sodyum, Potasyum, Titanyum, Alüminyum, Magnezyum) Kuru Kimyevi Toz kullanılarak bu yangınlar söndürülür. (Bu yangın sınıfı Kuru Kimyevi tozların D türü ile söndürülmelidir.)
3-YANGIN TÜRLERİ
a)                 LPG  Yangınları
b)                 Doğalgaz Yangınları
c)                  Akaryakıt Yangınları
d)                 Baca Yangınları
e)                 Elektrik Yangınları
f)                  Orman Yangınları
g)                 Araç Yangınları
h)                 Bina Yangınları
A) LPG YANGINLARI
Sıvı petrol gazı da dediğimiz bu gaz petrol yan ürünlerindendir. Ham petrolün damıtılması sırasında elde edilen ürünlerin yanı sıra hidrokarbon sınıfı (etan, metan, propan, bütan, etilen metilen vb.) gaz maddelerde ortaya çıkmaktadır. Bu gazlar kullanılması sırasında, gerek kullanan, gerekse imalat hataları nedeniyle yangınlara sebebiyet vermektedirler.
1.            LİKİT PETROL GAZININ ÖZELLİKLERİ:
1.Hava ile karışmadıkça yanmazlar
2.Yanıcılık limitleri %2 ile 8 arasındadır.
3.Teneffüs edilmesi halinde zehirsizdirler.
4.1 Litre sıvı LPG 550 gram kadar ağırlıktadır.
5.LPG buharları havadan daha ağırdır.
6.LPG hakikatte renksiz ve kokusuzdur. Kerih esansı ile kokulandırılır.
7.Kap içinde tazyik altında sıvı halde iken %10 kadar hacim değiştirebilirler.
8.LPG ekseriyetle propan ve bütan gazlarının karışımıdır.
9.Bir kova içinde sıvı LPG aniden yere dökülecek olursa yerde henüz yayılma fırsatı bulmadan buharlaşır.
10.Sıvı LPG insan derisi ile temas ederse ciltte donmalar yaparak soğuk yanığa neden olabilir.
11.Aniden buharlaştığı için dokunduğu yeri dondurur.
12.Tabi gazlardan ve rafinerilerden elde edilir.
13.Karışım oranı %30 propan %70 bütandır, kapalı ortamlarda patlayıcı özelliğe sahiptir. Temiz bir yakıt olup çevre dostudur.
            2.LPG TÜPLERİNİN ÖZELLİKLERİ:
1)        Normal şartlar altında tüp içindeki tazyik (bar) 6 ila 12 atmosfer arasındadır.
2)        Bu tüpler hakikatte 34 atmosfere kadar tahammül ederler. Tüplerin üstündeki emniyet vanaları, henüz dahili tazyik 34 atmosferi bulmadan açılacak şekilde ayarlanmıştır.
3)        Dolu bir LPG tüpü ateşe atılacak olursa patlamaz sadece emniyet vanası atar ve ateşe meşale halinde iştirak eder.
3.LPG KONUSUNDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
1)        Bu gaz tüplerle ve özel surette imal edilmiş sarnıçlı kamyon, vagon ve deniz araçları ile nakil ve tevzi edilmelidir.
2)        Satış yerlerinden evlere dağıtım yapmak için kullanılacak üzeri açık Pick-up tabir edilen kamyonetlere muayyen bir adetten fazla tüp konulmamalıdır.
3)        Dolu tüplerin muhafazasını sağlamak üzere yapılacak depolar için belediyelerce yer gösterilmeli, üzerinde iş yeri ve ikametgah, bitişiğinde bina bulunmayan, tabii ve sonradan yapılan havalandırma tertibatı olan tek katlı depolarda bulunacak tüp adedi tespit edilmeli, dolu ve boş tüpler, arada en az bir metre geçit bırakılmak sureti ile istiflenmelidir.
4)        Halkın toplu bulunduğu yerlerde parlayıcı ve patlayıcı maddeler bulunmamalıdır.
5)        Depo ve satış yeri arasında en az 50 metre mesafe bulunmalıdır.
6)        Likit Petrol Gazının havadan ağır olduğu ve bu tüplerin kaçak yapması halinde gaz zeminde toplanır. Zemin seviyesinden aşağı yerlere bodrumlara dolu tüp konulmamalıdır.
7)        Dolu tüplerin konulduğu yerin bitişiğindeki binalarla kapı ve pencere vasıtasıyla da olsa irtibat bulunmamalıdır. 
8)        Tüplerin konulduğu zemin ıslak ve rutubetli olmamalı ve ateşe dayanıklı malzemeden yapılmış olmalıdır.
9)        Patlayıcı ve parlayıcı madde depoları ile karpit depolarının altında veya bitişiğinde her ne suretle olursa olsun satış dahi yapılmamalıdır. İş yerlerinde iki dolu tüpten fazla bulundurulmamalıdır.
4.LPG EMNİYET KAİDELERİ:
1)        LPG Tüpleri daima dik tutulur ve dik olarak depolanır.
2)        Gaz kaçıran tüpler araziye götürülerek boşaltılır.
3)        LPG Tüpleri tamamen doldurulmaz. %10 genişleme payı olarak boş bırakılır.
4)        LPG Tüpleri civarında tahta, kağıt, odun gibi yanıcı maddeler depo edilmez.
5)        Yanmakta olan LPG tüpünün civarındaki tüpler ve varsa yanıcı malzemeler devamlı olarak soğutulmalıdır.
6)        LPG yağ ve boya gibi maddeleri eritir, doğal kauçuk da şişmelere neden olur.
5.LPG KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:
1)        Cihazın bağlantısı teknik servise yaptırılmalıdır.
2)        Cihazın en altına kağıt, plastik örtü, muşamba vs. gibi yanıcı maddeler konulmamalıdır.
3)        Cihazın yakınında kolay tutuşabilen maddelerin. Özellikle perdelerinin bulunmamasına dikkat edilmelidir.
4)        Tüpler ocak düzeyinden daha aşağıya yerleştirilmelidir.
5)        Tüpler dik tutulmalı, asla yatık şekilde kullanılmamalıdır.
6)        Yedek tüpler çeşitli ısı kaynaklarının yanında bulundurulmamalıdır.
7)        Gaz tüpü ile çalışan cihazlar yatak odası gibi yatılan yerlerde kullanılmamalıdır.
6.LPG BAĞLANTISINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:
1)        Özel hortum cihaza en yakın mesafeden bağlattırılmalı ve çevresinden dolaştırılmamalıdır.
2)        Zorunlu olmadıkça hortum uzunluğu 125 cm´den daha uzun tutulmamalıdır.
3)        Arızalı olduğundan şüphelenilen dedantör kesinlikle kullanılmamalıdır.
4)        Hortumlar sık sık kontrol edilmeli, eskiyen ve yumuşayanlar yenileri ile değiştirilmelidir.
5)        Hortum cihaza ve dedantöre mutlaka kelepçe ile bağlanmalıdır.
7.LPG KULLANIM ÖNLEMLERİ
1)        Gaz kullanımından sonra hem dedantör hem de cihaz düğmeleri kapatılmalıdır.
2)        Güçlü bir hava akımının olduğu yerlerde rüzgarın, tencereden taşan maddelerin cihazı söndürebileceği ve bu yüzden gaz kaçağı meydana gelebileceği ihtimal göz önünde bulundurulmalıdır.
3)        Sönen cihaz tekrar yıkılmadan önce düğme ve dedantör  kapatılmalı, daha sonra cihazın bulunduğu yer iyice havalandırılmalıdır.
4)        Cihaz küçük bir yerde yakılıyorsa bu yer sık sık havalandırılmalıdır.


8.OTO GAZ DAĞITIM İSTASYONLARINDA ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
1)        Bu işte çalışan tüm personel LPG satış şirketleri tarafından özel eğitime tabi tutulmalı ve belgelendirilmelidir.
2)        LPG tankının etrafı toprak altı veya yer üstü 1.80 metre yüksekliğinde tel örgüler ile çevrilmelidir.
3)        Tel örgü etrafından uyarı levhaları bulunmalıdır.
4)        Statik elektrik yüküne karşı tank, dispanser ve boru hatları uygun olarak topraklanmalıdır.
5)        Kesinlikle aşırı dolum yapılmamalıdır.
6)        İstasyona LPG ikmali yapan tankerler ikmal esnasında topraklama pensesi ile ekzozlarına alev tutucu takmalıdır.
7)        Dispanser bölgesinde her dispanser suyu kadar 6 veya 12 kg lik KKT yangın cihazı bulundurulmalıdır.
8)        LPG tank çevresinde iki adet 12 kg lik TSE 862 ye uygun KKT cihazı bulundurulmalıdır.
9)        Kapasitesi 10 m3 ve daha büyük yer üstü tanklarında soğutma için spring sistemi bulundurulmalıdır.
10)      Tankların ve Dispanserlerin yüzey hacimleri hesaplanacak her metrekare için 1lt-dak. Su sistemleri projelendirilmelidir.
11)      Yer üstü tankları altında ve dispanser bölgesinde sabit gaz algılama sistemleri bulundurulmalıdır.
12)      Gaz kapatma vanası algılama sistemine bağlanmalı ve otomatik olarak kapanmalıdır.
13)      Yangın veya gaz kaçağı gibi acil durumlarda personeli ikaz etmek için sesli alarm sistemi bulunmalıdır.
14)      Yıldırım tehlikesine karşı uygun bir paratoner sistemi kurulmalıdır.
15)      Tank ve dispanser sahasının 5  metre yakınında herhangi bir kanal veya kanalizasyon girişi ve benzeri çukurlar bulunmamalıdır.
16)      Örtülü tanklar ısıya dayanıklı malzeme veya dere kumu ile örtülmelidir.
17)      İstasyon sahası içerisinde çapraz iki adet yangın dolabı, sis nozulu bulunmalıdır. Bunlar için en az 20 M3 kapasitede yangın suyu deposu tesis etmeli hortum su basıncı 7 bar olacak şekilde yangın suyu pompası projelendirilmelidir.
18)      Dispanser ve dolum tabancası arasında mutlaka ayırma keplin olmalıdır.
19)      Tankların yakınından ve üstünde elektrik nakil hattı geçmemelidir.
20)      Yılda en az bir kez kişi ve kuruluşlar tarafında statik topraklama ölçümleri yapılmalıdır.
21)      LPG tanklarını bulunduğu saha içerisine kişiler üzerlerinde kıvılcım çıkartacak hiçbir kaynak bulundurmamalıdır (Cep telefonu, Çağrı Cihazı, El Telsizi).
22)      Bölge içerisinde  ateşle çalışma zorunluluğu var ise ateşle çalışma müsaade formu doldurulmalıdır.
         9 GAZ KAÇAKLARINA KARŞI ALINMASI GEREKLİ ÖNEMLER
Gaz kaçağı hissedildiğinde cihaz kullanılmamalıdır.
Gaz kaçağı kokusu hissedildiğinde tüpün üzerindeki dedantör düğmesi kapatılmalı ve hemen teknik servis çağırılmalıdır.
Gaz kaçağının meydana geldiği yer havalandırılmalı, ağır olduğu için yere çöken gaz bir süpürge ile yere yakın hareketlerle yelpazelendirilip dışarı atılmalıdır.
Gaz kaçağının ateşle test edilmemeli, köpürtülen sabunla bağlantı yerlerinde kabarcık oluşup oluşmadığı test edilmelidir.
Çok önemli bir gaz kaçağı durumunda ateş ve elektrik yakılmamalı, buzdolabı açılmamalı, kıvılcım çıkarabilecek her türlü hareketten kaçınılmalıdır.
Tüp yangından dolayı ısınmış ise gövdesi su ile soğutulur. Cihaz veya hortum yanıyorsa hemen tüp ıslak havlu kullanılarak boğmak suretiyle söndürme işlemi yapılır, dedantör kapatılır
Yanan tüp dik tutulmaya çalışılmalı, tüp alev aldığında kesinlikle paniğe kapılmamalıdır. Çünkü gaz patlamaz.Tüp yangın içerisinde ortalama 10 dk. kalırsa içindeki patlar.
Tüp yangınlarında kendinizi riske atmadan yangın söndürme cihazları su ve ıslak battaniye ile söndürülmeye çalışılmalıdır.
10)     LPG YANGINLARINDA SUYUN FONKSİYONU
Su, mükemmel yangın söndürme özelliklerine sahip en yaygın ve en ucuz söndürme maddesidir. Donma  noktasında 0 0C nin biraz üstünde kaynama noktası 100 0C biraz altındaki sıcaklıklarda hortum ve borularda kolayca taşınabilir. Su, yanmayı devam ettiren sıcaklığı soğutarak düşürmesidir. Yani yanma üçgeni dediğimiz üçgenin bir kenarı olan “ISI” yı ortadan kaldırmasıdır.
Yangınlarda su; solit (kesintisiz) ve pulvarize (sprey) olarak kullanılmaktadır. Solid su, uzak mesafelere ulaşabilme, soğutma, parçalayarak katı maddelerin detaylarına ulaşarak ısıyı düşürme özelliği taşır. Pulvarize su, damlacıkları ile ortaya çıkan büyük yüzey alanları ısı alma kapasitesini arttırır. öd özelliği göstermesidir.
B) DOĞALGAZ YANGINLARI:
(1) DOĞALGAZIN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ:
Doğalgaz isminden de anlaşılacağı üzere, petrolün oluşumu gibi doğalgaz olarak yer altında oluşur. Doğalgaz yeryüzünün alt katmanlarında başta metan  (CH4) ve etan (C2H6) olmak üzere propan (C3H8) ve Azot N2 gibi çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır. Birincil enerjidir, yani çıkarıldığı haliyle kullanılabilir. Doğalgaz havadan hafiftir. Doğalgaz renksiz, kokusuz ve tatsız bir yakıttır. Tam yandığında mavi bir alev şeklinde yanar, hava ile belirli bir oranda (%5-15) karıştığında patlayıcı özelliği vardır. Bu sebeple herhangi bir gaz kaçağının kolaylıkla farkedilebilmesi için  doğalgaza sarımsak kokusu veren THT (Tetra Hidro Teofen) maddesi ve TBT (Tetra Butil Merkoptan) maddesi katılmaktadır.
(2) DOĞALGAZIN KULLANIM ALANLARI:
Mutfaklarda (Ocak, fırın ve mutfak cihazları) su ısıtıcılarında (Şofben ve kombiler) sobalarda ve kat kaloriferlerinde (EGO onaylı)
(3) DOĞALGAZIN AVANTAJLARI
Doğalgaz her an için kullanıma hazırdır.
Doğalgaz ekonomiktir. Zaman ve işgücü tasarrufu sağlanır.
Doğalgaz çevre dostudur.Kalıcı atıklar bırakmadan yanar.
Doğalgazlı cihazlarda ısı geçişi kısa sürede olur.
Doğalgazlı cihazlarda sıcaklık kontrolü çok hassas olarak yapılır, konfor ve enerji tasarrufu sağlanır.
Stok yapma, önceden sipariş verme gerektirmez. Doğalgaz birincil enerji olarak borular ile taşıma kayıpları, nakliye yeri olmadan, ulaşım yollarını meşgul etmeden ve trafik oluşturmadan kullanıcıya gelir.
Doğalgaz uzun süreli bir enerji kaynağıdır.
Bir apartmanda her dairenin ayrı gaz sayacı monte ettirmesi halinde ne kadar gaz tüketildiği kolaylıkla belirlenir.
Gaz oluşundan dolayı hava ile çok iyi karıştığından yanma verimi yüksektir.
Ön yakıt hazırlama masrafı yoktur.
Verimli bir yakıt olması sebebiyle ekonomiktir hem de enerji tasarrufu sağlar.
Doğalgaz tesisatı ve cihazları düşük basınçlı çalıştığı için LPG  tüpleri gibi patlama tehlikesi ve basınçlı parça tesiri yoktur.
Doğalgazda yanma için hava gereksinimi en azdır.
Kurum, is gibi atık ürünleri olmadığı için  ısı transfer yüzeyleri temiz kalır.
Tesis çok az bakım ve denetleme gerektirir.
Temiz olması ve içerisinde kükürt bulunmamasından dolayı bir çok sanayi sektöründe doğrudan kullanılabilmesi, hem sistem veriminin hem de ürünün kalitesinin artmasını sağlar.
Ayrıca boru hatlarıyla kullanıcıya  kadar iletildiği için yakıtın taşınması için gerekli enerjinin tamamından tasarruf edilir ve karayollarında taşıyıcı araç yükünü azaltır.
(4) DOĞALGAZ KAÇAGI
Gazın bir patlama veya yangına sebep olması için, önce kapalı bulunduğu kaptan kaçması gerekir. Kaçak sonucu toprağa sızan doğalgaz gaz olarak görülmesi de etkileri
1.         Topraktaki oksijenin yer değiştirmesi ve oksijensiz bir ortam oluşumu,
2.         Doğalgazın toprağı kurutucu etkisi
3.         Toprak elemanlarının kimyasal değişime girmesi
4.         Aerobik bakterilerin ölmesi sonucu toprak bakteri dengesinin bozulması,
5.         Toprağın asit içeriğinin azalması
6.         Kuruma sonucu toprakta çökmelerin olması ihtimali, yukarıda belirtilerden biri veya birkaçının gerçekleşmesi halinde bitkisel örtü etkilenir ve ölür. Bu nedenle doğalgaz kaçaklarının  tespitinde bitki örtüsü ve toprak yapısında meydana gelen olumsuz değişiklikler gaz kaçağının en iyi belirtisidir.
(5) DOGALGAZ TEHLİKELERİNE KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Cihazların verimli ve güvenilir çalışması için imalatçının kullanma kılavuzuna mutlaka uyulması gerekir. Düzgün monte edilmemiş veya bakımı iyi yapılmamış cihazlar zehirli bir gaz olan karbon monoksit üretirler. Cihazların karbon monoksit gazına sebep olan durumların bazıları şunlardır:
1)                    Cihazın yakıcı bölümlerinde özel sargının iyi yapılmamış olması veya toz olması
2)                    Bacaların tıkanması.
3)                    Temiz hava girişinin engellenmesi.
Her ne kadar renksiz, tatsız, kokusuz olsa da karbon monoksiti solumak, bulantıya baygınlığa soğuk algınlığına ve benzer semptomlara neden olur. Eğer doğalgaz cihazının iyi çalışmadığından şüphe ediyorsa yetkili servis elemanlarına bakımı yaptırılmalıdır pişirme ocakları ve bacaları doğalgaz cihazları 12 M3 den daha küçük hacimlere yerleştirilemez. Doğalgazın verimli kullanıla bilmesi için bazı kurallara uymak gerekir. Ev ısıtma, sıcak su temini pişirmede doğalgazın verimli kullanıla bilmesi için verebileceğimiz öneriler şunlardır.
6)GENEL ÖNLEMLER
1)        Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeleri doğalgaz yakıcı cihazlarınızdan, sayaçlarınızdan ve tesisatınızdan uzak tutunuz.
2)        Elektrik tesisat ve cihazları ile telefon ve kızgın su borularının doğalgaz tesisat ve cihazlarına olan mesafesi en az 30 cm. olmalıdır. Bu nedenle elektrikli alet ve kabloları asla doğalgaz tesisatına asmayınız ve sarmayınız.
3)        Doğalgaz tesisat borularının aktif inşaat malzemeleri ile temasına engel olunuz. Tesisatınızı korozyona karşı koruyunuz.
4)        Binanızın ana kapama vanasının yerini öğrenerek ani bir müdahale durumunda yapacaklarınızı tasarlayınız.
5)        Doğalgaz tesisatını kendi amacı dışında (elektrik, topraklama hattı vb.) kullanmanın tehlikeli ve yasak olduğunu unutmayınız.
6)        Doğalgaz tesisatı borularını taşıyıcı yapı elemanı  olarak kesinlikle kullanmayınız.
7)        Doğalgaz tesisatı borularını dolap veya asma tavan içinde bırakmayınız.
8)        Mühürlenmiş vanaların, sayaçlar ve regülatörlerin yalnızca yetkilileri tarafından açılabileceğini biliniz.
9)        Doğalgaz tesisatınızda veya cihazınızda yapmak istediğiniz tadilatları yeterlilik almış firmalara yaptırmanız zorunludur.  Ehliyetsiz ve yeterliliği olmayan firmalara kesinlikle tadilat yaptırmayınız.
10)      Doğalgaz cihazlarınızın bakımlarını yetkili  servislerine yaptırınız.
11)      Gaz veya ısı üreten cihazlarınızın yanına veya aynı odaya benzin, solvent, cila, sprey boyalar, spreyli  böcek ilaçları ve benzer basınçlı kutular gibi parlayıcı/patlayıcı ürünler koymayınız.
12)      Çocuklara gazın nasıl koktuğunu ve bu kokuyu hissettiğinde yapması gerekenleri öğretiniz.
13)      Doğalgaz cihazlarını kurcalamamalarını ve bunlara tutuşabilir maddelerle yaklaşmamalarını öğütleyiniz.
7) DOĞALGAZ YANGINLARINDA ALINACAK ÖNLEMLER
Gaz yangınlarının söndürülmesinde uygulanacak genel kural önce gaz akışını kesmek, sonra söndürmektir. Bu nedenle, gaz yangınının  derhal  söndürmeye kalkışmamalı, gaz akışı kesilene kadar daha büyük tehlike riski yoksa yanmasına izin verilmelidir. Çevresi su ile soğutularak korunması gerekmektedir. Eğer akan gazı kesecek vanayı kapamak için yangının söndürülmesi mutlaka gerekiyorsa, çok kısa bir sürede gaz alevleri söndürülerek vana  kapatılmalıdır. Bu nedenle öncelikle gaz akışının kesilmesine büyük önem gösterilmelidir.
Anlaşılacağı gibi doğalgazın kullanıldığı her yerde tercihen KKT (kuru kimyevi toz) esaslı veya karbondioksit esaslı yangın söndürme cihazı bulundurulmalıdır. Su ve su ile kullanılan orta ve yüksek genleşmeli köpükler söndürme ve soğutma da etkilidir.
1-            İş yeri ve apartman girişlerinde doğalgaz kaçağı sezildiğinde kibrit, çakmak vb. ateş çıkarıcı maddeler yakılmamalıdır.
2-            Doğalgaz kullanılan bölümlerde bölüm tavanlarına ve cihazlara yakın yerlere gaz alarm detektörü takılmalıdır.
3-            Havalandırma aspiratör veya fanlarla yapılıyorsa bunların mutlaka (patlama-güvenlik) özellikleri olması gerekmektedir.
4-            Alevin geri tepmesini önleyen armatürler kullanılmalıdır.
C ) AKARYAKIT YANGINLARI:
            Benzin petrolden elde edilen kolaylıkla yanabilen bir sıvı maddedir. Benzin ve benzeri maddeler (mazot, tinler, alkol, solvent, gazyağı vb.) Benzin alevlenme ısısı40-41 santigrat derece olduğundan kapalı yerlerde patlama açık yerlerde parlama şeklinde yanma meydana gelir.

D) BACA YANGINLARI

Bacaların uygun ebatta ve dış duvarların üzerinde yapılmaması, ocak bacalarının müşterek yapılması, bacanın fazla meyilli olması, bacada çatlak oluşması dahili gaz çıkışına sebep olacak sert köşelerin olması yangının etkenleridir. Kullanılan yakıtın cinsine göre; soba boruları 1-2 ayda bir temizlenirken bunların bacaları yılda en az 2, kalorifer ve mutfak bacaları ise yılda 1 kez temizlenmelidir.


1)        BACA YANGINI NASIL OLUŞUR ?
Bacanın iç yüzeyini kaplayan kurum saf  karbondur ve son derece yanıcıdır. Kurum; kuru, yağsız ve hidrojeni az olan yakıtlarda toz halinde, nemli yakıtlarda tabaka halinde, yağlı yakıtlarda zift  şeklinde oluşur. Kurum yanma sıcaklığına ve yeterli oksijene ulaştığı anda baca yangını başlar. Önce aşırı bir duman oluşur ve sonra parlak bir alev çıkmaya başlar. Karakteristik bir koku hissedeler.
2) BACA YANGINININ SÖNDÜRÜLMESİ :
Bacanın alt kısmından söndürülmeye başlanır. Bunda başarılı olunamazsa ateşin eriştiği en yüksek noktanın üstünden ve bacadan açılacak delikten suyu sis olarak vermek. Sis halindeki su ısı ile buharlaşması neticesi soğuma ve boğma yoluyla söndürülür. Diğer bir yol ise; bacanın üst ve alt ağızlarının ıslak çuval veya kaba dokulu kumaş parçaları ile tıkanması neticesi söndürme sağlanır. Boru ve bacalar kurum birikmesine mani fenni tedbirler alınmalı, boru ve bacalar sık temizlenmelidir.
E) ELEKTRİK YANGINLARI:
Elektrikten çıkan yangınların nedenlerini genel olarak iki ana gurupta toplayarak izah edebiliriz.
(1) KULLANICIDAN KAYNAKLANANLAR:
Elektrik enerjisinden ısı kaynağı olarak yararlanmak amacı ile yapılan cihazların kullanılmaması, ihmal ve tedbirsizlik sebebiyle kullanımlarının bitiminden sonra fişlerinin çıkmasına neden olurlar.
(2) TESİSATTAN KAYNAKLANANLAR:
Elektrik tesisatlarının talimatlara uygun şekilde yapılmaması, ısı nedeniyle elektrik kablolarında erimeler meydana gelmesi neticesinde tellerin birbirine teması (kısa devre) ile ortaya çıkan şiddetli akımın kolay yanabilen maddeleri tutuşturması yangının çıkma sebebidir. Elektrik sigortalarının atması halinde yenisi ile değiştirilmeyip tel sarılarak kullanılması, sarılan bu telin kalın olmasının yangınlara sebebiyet verdiği de bilinen bir gerçektir.
F) ORMAN YANGINLARI:
Orman yangınlarının oluşmasında en önemli etken insan, diğeri ise yıldırımdır. Yurdumuzda çıkan orman yangınlarının yaklaşık %99’u insanlar tarafından çıkarılmaktadır.Yangınların bir çoğu temmuz, ağustos ve eylül aylarında ve yangın saatleri de özellikle 12 ve 16 saatleri arasında yoğunlaşmaktadır. Yangın önleme ve söndürme çalışmalarının amacı sıcaklık, oksijen ve yanıcı maddenin, özelliklede sıcaklık ve yanıcı maddenin “uygun” oranlarda bir araya gelmemesine ya da getirilmemesine yöneliktir.
a) Örtü Yangını: toprağı örten otsu bitkilerle çalıların ve bitki atıklarının yanmasıdır.
b) Tepe Yangını: toprağı örten bitki atıklarının yanı sıra ağaçların gövdeleri, dalları ve tepeleri de yanmaktadır.
c) Gövde Yangını: Ağaçlara yıldırım düşmesi sonucu veya ağaçlardaki dalları almak için ateş veya tütsü yakılması için ağaçların gövdesinde meydana gelen yangın çeşididir. Rüzgarlar orman yangınlarını hem çıkması hem de şiddeti ve yayma hızı üzerinde etkili olmaktadır.
 (1)ORMAN YANGINLARINI ÖNLEME
1) Halkın Eğitimi
2) Halk - orman ilişkilerinin iyileştirilmesi
3) Yangını koruma programı oluşturmak.
4) Kamu kuruluşları arasında orman yangınları ile mücadele komisyonu oluşturmak.
5) Motorlu ve seyyar söndürme ekiplerinin artırılması.
6) Yangın gözetleme ve ihbar kulelerinin adetinin artırılması
(2) YANGIN SÖNDÜRME ÇALIŞMALARI
Örtü yangının söndürülmesi: Yeni çıkan bir örtü yangını kolayca söndürülebilir. Örtü yangını biraz büyümüş ise yanlarına yapılan müdahale ile kama şeklinde yangın daraltılarak şiddeti azaltılır ve giderek söndürülür. Daraltılan yangın önden yapılacak mücadele ile tamamen söndürülür.
Tepe yangının söndürülmesi: Bu yangını söndürmek için örtü yangınıyla da mücadele edilmesi gerekir. Tepe yangınını söndürmek için rüzgâr istikametinde ateşin ilerlediği tarafta ve yan taraflarda ayırma şeritleri açılır. Bu işi yangın bu bölgeye gelmeden önce  belirtilecek şekilde başlanılır. Bu şeritlerin genişlikleri ateşin sıçramasına meydan vermeyecek şekilde  olması gerekir.
Gövde Yangının Söndürülmesi: Tek tek yanan ağaçların kavuklarına toprak doldurularak ateşin hava ile teması kesilir ve yangın söndürülür veya ağaç gövdeden kesilerek söndürme yapılır.
G) ARAÇ YANGINLARI:
Araç yangınları insan ihmallerinden araç teknik arızalarından kaynaklanabileceği gibi dışarıdan atılan herhangi bir cisim veya herhangi bir ateş kaynağından çıkabilir.
1) Açık unutulan radyo ve teypler aşırı ısınmaya neden olabilir,
2) Güneş altına park edilen araç içerisinde bulunan kibrit, çakmak ateş alabilir veya patlayabilir.
3) LPG gazı ile çalışan araçlarda ise gaz sıkışması harlamaya veya patlamaya sebep olabilir.


1)ARAÇYANGINLARINDASÖNDÜRME USÜLLERİ
Araç yangınlarının mücadelesinde su en önemli söndürücüdür başlangıç halinde ise kuru kimyevi toz söndürücüler kullanılabilir. İlk anında araçta bulunan akü kutup başları çıkarılmalıdır, aracın söndürülmesinde kullanılan su; yanan tanker ise taşıdığı yüke göre dikkatli kullanılmalıdır.
H) BİNA YANGINLARI:
Binalarda ortaya çıkan yangınlar çöp veya kâğıt kutusunun tutuşması, elektrik kontağı, soba, baca gibi etkenlerdir. Bu etkenlerin binanın esas yapı malzemelerini de sararak tüm binanın tutuşmasını sağlayarak binanın yanmasını sağlar. Genel olarak ahşap yangınlarını her türlü söndürme vasıtası ve söndürme cihazlarıyla söndürebiliriz. Bu tür yangınlar ancak ısı derecesini düşürerek söndürülebilir. Isı düşürecek söndürme vasıtası ise sudur. Bina içinde gizli ve değerli evrakların bulunduğu arşiv gibi, yangınları söndürmede karbondioksit ya da kuru kimyevi toz kullanılması yerinde olur. Binaların yangın söndürülmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde özetlenebilir:
Yangın çıkmış binanın öncelikle keşfinin yapılması, binanın yapım şekli, içinde bulunan malzemenin niteliğinin tespit edilmesi zorunluluğu vardır.
Tuğla yığma binalarda çatı ve üst katlarda çıkan yangında yanan katların enkazlarının aşağı katlara dökülme ihtimali olabileceğinden söndürmede kullanılan suyun ağırlığı da buna eklenince çökmenin olduğu yerde de çökme
tehlikesi olabilecektir. Bu gibi durumlarda zeminde suyun birikmesine engel olunmalıdır. Beton kirişli duvarların taş ve tuğla yığma binalarda çatı ve üst katlarda çıkan yangınlarda çoğu kez döşeme ve kiriş başlığının yanmasına neden olduğundan döşeme ve tavanın ani olarak çökmesi söz konusu olabilir. Bu tür binalarda tehlikeli katların altında bulunmamak bulunma durumunda ise kapı pencere altlarını ve duvar diplerinde bulunmak suretiyle korunmalıdır.
IV- YANGIN SÖNDÜRÜCÜ MADDELER VE YANGIN SÖNDÜRME İLKELERİ
A)YANGIN SÖNDÜRMEDE KULLANILAN MADDELER
a)Su:
Su serinletici, kapatıcı, akıcı, karıştırıcı, yayıcı özelliklere sahip bir maddedir. Isıyı emerek buharlaşır ve hacimce genişler. Oksijen ağır olduğu için yanıcı maddenin üstünü ve çevresini kaplar.
1) Soğutucu özelliği
2) Kaplama – boğma özelliği
3) Emülsiyon – Söndürücü özelliği
1- Soğutucu özelliği: Genel olarak yanan bir cismin üzerine su temas ederse temas ettiği satıh soğuyarak yanma noktasının altına iner ve yangın söner.
2- Kaplama – Boğma Özelliği: Bir ateşe söndürmek için yeteri kadar stil meydana getirilerek, yanan bölgeden havayı kovmak yani ateşi oksijensiz bırakmaktadır.
3- Emülsiyon İçin Kullanma Özelliği: Birbirleriyle karışmayan iki sıvıdan bir süre için yanıcı sıvının üzerini kaplar, yanmayı durdurup yayılmasını önler. Fuel-Oil üzerine ince damlalar halinde püskürtülecek su yanmayı durdurur ki bu olaya Emülsification (Emülsifikasyon) denir.
b) Karbondioksit (C02):

Akaryakıt ve elektrik kaynaklı yangınlar da kullanılacak CO2 yanıcı olmayıp kimyevi maddelerle pek kolay birleşmez. Elektrik iletmez, yalıtkandır. Genellikle tüpün içinde iken sıvı hale gelir. Ancak tüpten dışarıya çıkarken gaz haline dönüşür. CO2 32 0C nin üzerinde bir sıcaklıkta korunursa hangi basınç altında tutulursa tutulsun sıvı hale getirilemez. Öyle ise tüpler aşırı ısıdan uzak yerlerde bulundurulmalı, muhafaza edilmelidir. Yangın söndürme cihazları ile karbondioksit, bir ateşe doğru püskürtülecek olursa, aniden gaz haline geçeceği için soğur, ya kar taneleri ya da beyaz bir bulut gibi görünerek havadan da bir buçuk defa ağır olduğu için yangının üstünü kaplar ve hava ile yangının ilgisini keserek ateşi boğar. Karbondioksit CO2 boğucu bir gaz olduğundan havada % 9’un üzerine yükselmesi boğulmalara % 20’ye yükselmesi ölümlere neden olabilir. Kapalı yerlerde ki yangınlarda karbondioksit işlendiği zaman bu özelliğinden dolayı tehlike oluşturur. Kapalı yer yangınlarında yangının söndürülebilmesi için yanıcı maddenin cinsine göre kapalı hacmin yeterli oranda karbondioksit gazı ile doldurulması gerekir. Bu nedenle çevrede tutuşan madde karbondioksit ile sönebilecek cinsten ise karbondioksitli cihazların kullanılması doğru olur. Bu nedenle, elektrik kaynaklı yangınlarda önce elektriğin kesilmesi, daha sonra yangının sınıfına göre yangına müdahalede bulunulması gerekir.

c) Kuru kimyevi toz:

B ve C sınıfı yangınlar için kullanılan tozlar, sodyum bikarbonat asıllı tozlardır. A, B, C sınıfı yangınlarında kullanılan tozlar ise Amonyum Fosfat asıllı bileşiklerden meydana gelmektedir. Kuru kimyevi tozlar, akaryakıt yangınlarında, elektrikle çalışan makinelerin yangınlarında kullanılmaktadır. Kuru kimyevi tozlar, genellikle sodyum, bikarbonat ((Na HCo3 asıllıdır. Kuru kimyevi tozlar, ateşin üzerine tatbik edildikleri zaman sodyum bikarbonat, karbondioksit ve su şekline dönüşerek ayrışır ve ateşi söndürür. Kuru kimyevi tozlar zehirli değillerdir. Ancak teneffüs edilen yerde bol miktarda bulunuşu, solunumu güçleştirir. Sis gibi etrafı kapladıkları için de görüşü azaltabilirler.

1)Kuru Kimyevi Tozların Söndürücülük Özellikleri: Kuru  kimyevi tozlar ateşi boğarak, soğutarak, zincirleme yanma olayına kesintiye uğratarak söndürürler.
d) Köpük (FOAM):
FOAM kimyasal bileşiktir. Basınçlı su ile karıştığında, karışım köpük yapıcıdan tazyikle geçerken hava ile karışır ve köpüğü meydana getirir. Köpük; yangın yüzeyini battaniye gibi tamamen kaplar, hava ile teması keser, ayrıca soğutma özelliği vardır. Bu nedenle iyi bir söndürücüdür.
A)Köpükte Genel Olarak Aranacak Özellikler:
1) Köpük hidrolize edilmiş sıvı durumda olmalı,
2) Köpük maddesinin su ile karışımı % 2 ila %10 olmalı,
3) Basınçlı su karışımı sonucu oluşan köpük, yüksek ısıda bozulmamalı, rüzgarda dağılmamalı, kuru kimyevi tozdan etkilenmemeli,
4) Su ile karıştığında karışımın en az 15 katı köpük oluşmalı,
5) En az 10 yıl özelliğini kaybetmemeli
6) Genelde – 10 0C ile 50 0C arasında çökelti yapmamalıdır.
B) Köpüklerin Kullanılma Alanları:
1) Rafineriler, kimya laboratuarları, kimyasal madde depoları,
2) Boya ve vernik atölyeleri veya depoları,
3) Akaryakıt depolama yerleri ve dolum istasyonları,
4) Artık yağların döküldüğü hendekler,
5) Akaryakıt tankerleri, Taner, kargo ambarları,
6) Hava alanları, uçak hangarlar gibi benzeri yerler sayılabilir.
e) Holejenli Hidrokarbonlar:
Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca 01.07.1995 gün ve 3635 sayı ile Dünya Sağlık Örgütü tarafından ozon tabakasını deldiği için dolum – satışı yasaklanmış 20.11.1997 gün ve 23176 sayılı resmi gazetede yayımlanan kanun gereğince tekrar söndürücü madde olarak kapsama alınmıştır.

Özellikleri:
1) Hassas cihazların korunmasında, bilgi işlem merkezlerinde, laboratuarlarında, telekomünikasyon merkezlerinde vb. yerlerde kullanılan söndürücülerdir.
2) Kullanılan malzemeye zarar vermeyen çok etkin söndürme özelliği olan, kullanıldığı yerde iz ve leke bırakmayan pahalı bir söndürücüdür.
3) 2 – 4 – 6 - 12 kilogramlık portatif elde taşınabilen söndürücülerde ve ayrıca otomatik sprinkler sistemlerinde kullanılır.
4) Temiz ve renksizdir. Patlamaya sebebiyet vermez.
5) Elektrik yangınlarında iletken olmadığı için rahatlıkla kullanılabilir.
6) Atık bırakmaz, uçucu özelliğe sahiptir.
Yangın Sınıflarına Göre Söndürücü Maddeler:
A  sınıfı yangınlarda yanıcı madde, su kullanılmak suretiyle su püskürtücü cihazlar ve kuru kimyasal tozlu cihazlarla soğutularak söndürülür.
B  sınıfı yangınlar, yanıcı maddelerin üzeri kum toprak, köpüklü karbonhidratlı ve kuru kimyasal tozlu maddelerle örtülüp oksijenle temasının kesilmesi “boğulması” suretiyle söndürülür. (CO2, Köpüklü, Kuru Kimyevi Toz  Söndürücüler Kullanılır).
C  sınıfı yangınlarda gazın irtibatını kesmek (Musluğunu Kapatmak) suretiyle kuru kimyevi toz halon 1301, halon 1211 kullanılarak söndürülür.
B) YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI (Y.S.C.)
Yangın söndürme cihazlarının (Y.S.C.) etkileri çeşitlidir. Bu etkiler cihazın soğutarak, havayı keserek, oksijeni azaltarak reaksiyon sonucu yangın söndürücü özelliklerinden ileri gelmektedir. Aynı miktar su, CO2 ve kuru kimyasal toz farklı söndürücü niteliktedir.
Y.S.C. her sınıf yangına karşı kullanılamaz, Y.S.C. belirli yangınların söndürülmesi amacıyla yapılmıştır.
Ancak her cins yangına karşı kullanılan Y.S.C. de vardır.
Yangın Söndürme Cihazlarının Dağıtımı: Yangınların başlangıçta söndürülebilmesi için bulundurulması gerekli Y.S.C. nin ne miktar olacağı saptanmalıdır.
Her bağımsız bölüm için bir adet olmak üzere, beher (her bir) 200 m2lik taban alanı için bir adet ilave edilerek uygun tipte ve yeterli sayıda yangın söndürücü bulundurulması esastır. Çok katlı yüksek binalar ve endüstriyel yapılarda her 100 m2 için bir adet 6 Kg’lık yangın söndürücü bulundurulur. Yangın söndürücünün cins ve miktarı konusunda sivil Savunma veya itfaiye teşkilatının görüşü alınır. Yangın söndürücüsü  olarak zehirli halon grupları kullanılamaz.
Motorlu araçlar için: Otobüslerde ve tehlikeli madde taşıyan araçlarda her sınıf yangına birden etki eden, yangına karşı daha dayanıklı kuvvetli sarsıntılarda etkilenmeyen, pas yapmaz tipte ve kimyasal bakımdan canlılara bir tehlike arz etmeyen el Y.S.C. lerinden: Oturma yeri 14 (14 dahil) kişiye kadar olan otobüslerde 6   kg.lık Y.S.C.’den 1 adet, tehlikeli madde taşıyan araçlarda ve oturma yeri 14 kişiden fazla olan otobüslerde 6 kg.lık Y.S.C.’den  2 adet bulundurulmalıdır.
Yangın Söndürme Cihazlarının Yerleştirilmesi:
1) Y:S.C. lerin konulacağı yerler umulan yangın çeşitlerine uygun olmalıdır.
2) Y.S.C. lerin yerleri çabuk ulaşılır bir yer olarak seçilmelidir.
3) Y.S.C. lerin yerleri hiç değiştirilmemeli ve bu yerler kırmızı boya ile boyanmalıdır.
4) Y.S.C. lerin duvarlara asılması halinde zeminden asma halkasına olan uzaklığı 150 cm. yi geçmeyecek şekilde ayarlanmalıdır.
           5) Y.S.C.yangın çıkması olasılığı olan yerin yakınına konulmalı, makine, tezgah, malzeme ve kapı arkasına konulmalıdır.
            YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARININ ÖZELLİKLERİ, KULLANILMASI, BAKIMI:
a) köpüklü cihazlar (minimaks tipi): Elde, sırta, tekerlekli ve sabit enstalasyonlu büyük tipleri de vardır. A sınıfı yangınlarda da kulanılabilirliklerine rağmen  etkin şekilde B sınıfı yangınlarda kullanılırlar. Çıkış nedeni elektrik olan yangınlarda akım kesilmeden kullanılmazlar. Cihaz 4 0C ile 50 0C derece arasında kullanılmalıdır.
1)kullanılması:
1) Cihazı yerinden alınız.
2) Üst tutacak yerinden tutarak yangın yerine götürünüz.
3) Cihazı ters çevirerek yavaşça yere vurunuz.
4) Köpüğün daha iyi çıkması için cihazı ters tutarak yangına mümkün olduğu kadar
yanaşarak üzerini kapatmaya çalışınız
2)kontrolü
cihazın aylık, altı aylık, bir yıllık ve beş yıllık bakımlarının yapılması gerekmektedir.           .
b) C02 (KARBONDİOKSİTLİ) CİHAZLAR:
Karbondioksit renksiz, kokusuz, elektriği iletmeyen, havadan ağır bir gaz olduğundan yangın söndürücü olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Çok çeşitli kapasitelerde olanları yaygın şekilde kullanılmaktadır. Çok çeşitli kapasitelerde olan cihazlar 39 oC dereceden fazla sıcaklıklarda bulundurulmamalıdır. Bu dereceye kadar cihazın içerisindeki karbondioksitin 3/4ü sıvı 1/4 ü gaz halindedir.
(1)          KULLANIMASI:
1. Cihazı yerinden alınız.
2. Valf emniyet pimini veya mührü çıkarınız.
3. Lansı yerinden çıkararak yangına yaklaşınız. Valfın cinsine göre tetiği veya valf kolunu sıkınız. Valf çevirmeli cins ise sola çevirerek açınız.
4. Rüzgarı arkanıza alarak cihazdan çıkan ateşin size yakın kısmından başlamak üzere ileriye doğru sevk ediniz.
5. Yangın tamamen söndükten sonra dahi bir müddet daha karbondioksit sıkınız.
6. Cihazın içerisine hava girerek paslanma yapmasını engellemek için cihazın içerisinde bir miktar gaz bırakınız.
7. Valf sağa doğru çevirerek kapatınız.
2) KONTROLÜ:
            Cihazın aylık, altı aylık ve on iki yıllık bakımlarının yapılması gerekmektedir.
C) KURU KİMYEVİ TOZLU CİHAZLAR:
Bu tür cihazlar içerisinde bulunan kimyasal tozun yangına püskürtülmesi suretiyle etkisini gösterirler. Cihaz içerisin konulan tozlar sodyum bikarbonat veya mono amonyum fosfattır. Bu tozlar yangın üzerine sıkıldıklarından yayılarak ateşin üzerini kaplar hararetin tesiriyle havanın oksijenini alır ve karbondioksit gazı meydana getirir. Bu suretle hem yangını boğmuş hem de çıkan su buharı ve karbondioksit nedeniyle azda olsa soğutma sağlanmış olur.
Bu tür cihazlar A, B ve C türü (Katı, sıvı ve Gaz) yangınlarına karşı emniyetle kullanılabilmektedir. Yangına 2 ile 7 metre mesafenden sıkıldığında etkili bir söndürme sağlanır. Cihazların içindeki tozu püskürmek için gerekli basıncı, cihazın içindeki veya dışındaki karbondioksit sağlamaktadır. Püskürtmeyi karbondioksitten başka Azot gazı da sağlamaktadır.
(1) KULLANILMASI:
1. Cihazı yerinden alınız.
2. Rüzgarı arakanıza alarak yangına yaklaşınız.
3. Tetiği hortumla birlikte ateşe yöneltiniz.
4. Basınç tüpünün vanasını açınız.
5. Tetikten çıkan tozu ateşin başlangıç noktasına tutunuz. Hortumu ve tetiği sağa sola doğru hareket ettirerek ileri doğru tutunuz.
7. Yangın söndürüldükten sonra cihaz içindeki tozu sonuna  kadar sıkınız.
2.KONTROLÜ:
Kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazlarının aylık, altı aylık, yıllık ve on yıllık kontrollerinin yapılması gerekmektedir.
YANGIN ESNASINDA YAPILACAKLAR:
Telaşlanmayın,
Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi var ise ona basınız,
İtfaiye Teşkilatına telefon ediniz, (110)
Yangın yerinin adresini kısa ve doğru şekilde bildiriniz,
Mümkün ise yangın cinsini bildiriniz, (bina, benzin, doğalgaz vb.)
Yangını çevrenize duyurun,
İtfaiye gelinceye kadar yangın söndürmek için elde mevcut vasıta ve imkanlardan faydalanmaya çalışınız,
Yangının yayılmaması için kapı ve pencereleri kapatınız,
Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayınız,
Görevliler haricinde yangın sahasına girilmesine mani olunuz.
C) YANGIN SÖNDÜRME USULLERİ
a) Soğutarak Söndürme:  Yanma sırasında yanıcı madenin ısısı maddenin cinsine göre yanma ısısının altına düşürülürse yanma olayı ortadan  kalkacaktır. Yanma ısısını düşürücü usuller çeşitli olmakla beraber en çok kullanılanları şunlardır.
Su ile soğutma: Su ile soğutma soğutarak söndürme prensipleri içerisinde en başta gelir. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanında bol bulunması ve ucuz olması  nedeniyle en çok kullanılan yangın söndürme maddesidir. Su yangının söndürülmesinde yanıcı maddeden ısı alarak yanma ısısını düşürme özelliğine sahiptir.
Böylelikle yanan cismin ısısı  buharlaşan suya aktarılmış olur. Yanıcı madde ısısı düştüğünden yanma olayı da ortadan kalkar. Su yalnızca soğutma yoluyla değil aynı zamanda pülvarize (Atomize, yağmurlama) şeklinde kullanıldığı zaman oksijeni kesme özelliğine de haizdir. Su genellikle  ahşap  yangınlarında (A sınıfı) kullanılır. Ancak ahşap yangının çıkış nedeni elektrik ise yanan ortamdaki elektrik akımının kesildiği kesinlikle tespit edilmedikçe su ile yangın söndürülmesi yapılmaz. Çünkü su iletken bir maddedir. Su yukarıda bahsedildiği gibi pülverize şekilde kullanıldığı taktirde (akaryakıt yangınlarında) B sınıfı yangınlarda söndürücü olarak kullanılır. Su yangın söndürülmesinde olduğu kadar yangının yayılmasına da engel olmaktadır. Yangının yayılması muhtemel bölgelerdeki yanmaya müsait maddeler su ile ısıtılarak yanma ısıları yükseltilir.
Yanıcı maddeyi dağıtma:  Soğutarak söndürmenin bir başka türü de yanıcı maddeyi dağıtmaktır. Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangından oluşan toplam ısı bölünecek, yanan  cismin bir  kütlesine düşen ısı azalacak ve yangın yavaş yavaş sönecektir. Bu tip söndürmelerde dağıtılan yanan maddelerin çevresinde başka bir yanıcı maddenin bulunmamasına dikkat edilmelidir. Genellikle  bu tip söndürmeler ahşap gibi kütlesel olan A sınıfı yangınlarda kullanılır. Unutulmamalıdır ki bu tip söndürmeler anında yangını söndürmez. Bu tip söndürmeler yangının yayılmasına sebebiyet verdikleri için akaryakıt yangınlarında kati surette kullanılmaz.
Kuvvetli üfleme: Yanan madde üzerine kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının belirli oranda  azalmasına neden olacaktır. Bu ip söndürme ilkesiyle başlangıç yangınlarında başarı elde edilebilir (mum, kibrit, çakmak, bir parça kağıt alevinin söndürülmesi gibi)
 b) Havayı Kesme:

Örtme: Yanan maddelerin üzerine havayı kesmek (oksijeni ortadan kaldırmak) için örtülen veya yayılan maddelerle yapılan söndürme işlemine  örtme denir. Kuru yanıcı madde (katı) yanıcı madde yangınlarında ve başlangıç halindeki yangınlarda örtü olarak halı, kilim, branda, battaniye ve kum gibi maddeler kullanılırlar. Akaryakıt  yangınlarında örtü olarak köpük, klor, azot, karbon amonyak gibi maddeler kullanılır.

Boğma: Oluşan yangının oksijenle ilgisini önlemek veya yanma için gerekli oksijen oranını azaltmak amacıyla yapılan işlemdir. Bu tür söndürmeler özellikle kapalı yerlerdeki yangınlarda kullanılır. (örneğin, bir odda oluşan yangına gerekli oksijenin  gelmesini önlemek amacıyla kapı, pencere havalandırma bacaları gibi hava gelebilecek açıklıkların kapatılmasıyla oksijen yenilenmesine mani olunarak yangın söndürülür.

Oksijeni azaltma: Şayet oksijeni ortamda % 14’ün altına düşürürsek yanma olayı ortadan kalkacaktır. Bu esasa dayanılarak oluşturulan söndürme  prensibine ise oksijeni azaltma yöntemi denilmektedir. Oksijeni azaltıcı maddeler kimyevi tozlar karbondioksit gazı gibi maddelerdir.

c) Yanıcı Maddeyi Ortadan Kaldırma: 
Yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak: Bu yöntem genellikle gaz halindeki yanıcı maddeler  yangınlarında etkendir. Örneğin, yanan bir havagazı veya LPG gazının vanasının kapatılarak yanma olayına son verilmesi gibi.
Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak:  Katı yanıcı maddenin ana kütleden ayrılması suretiyle yapılan söndürmedir.
Ara boşluğu meydana getirmek: Örneğin, orman yangınlarında yanan kısım ile yanmamış kısım arasındaki ağaçların kesilmesi ve otların temizlenmesi, büyük mahalle yangınlarında çevredeki binaların yıkılması gibi.
YANGIN ÖNLEYİCİ TEDBİRLER
A-yapı bakımından önleyici tedbirler
B-tesisat bakımından önleyici tedbirler
1-Sabit tesisler
2-Yangın ihbar tesisleri
3-Yangın söndürme sistemleri
C-kullanma bakımından önleyici tedbirler
D-yapısal bakımından önleyici tedbirler
E-organizasyon bakımından önleyici tedbirler
A-İNŞAİ (YAPI) BAKIMINDAN ÖNLEYİCİ TEDBİRLER
-İnşaat ve dekorasyon malzemesi
-Bacaların inşaa durumu
-Yangın bölme duvarları
-Asansör motor daireleri ve havalandırma bacaları
-Bacaya yakın yapılan kapı ve pencere söveleri
-Yangına hassas yerlerin ayrılması
-Yanmaz boya veya maddelerle kolay yanıcı maddelerin üzerinin boyanması
-Yangın merdivenleri
B-TESİSAT BAKIMINDAN ÖNLEYİCİ TEDBİRLER
1-Sabit tesisler
-Elektrik tesisatı-Su tesisatı-Havagazı tesisatı-Kalorifer tesisatı-Paratoner tesisatı-Drenaj tesisatı
2-Yangın ihbar tesisleri
-Mekanik sistem-Otomatik sistem
3-Yangın söndürme sistemleri
-Otomatik sabit yangın söndürme sistemleri
-Yağmurlama (Springler) sistemi
-Köpüklü söndürme sistemi
-Kuru tozlu söndürme sistemi
-CO2 söndürme sistemleri
-Halon gazlı söndürme sistemleri
C-DİĞER TEDBİRLER
-Yasal tedbirler
-Eğitim tedbirleri ve denetimleri
a-Halkın eğitimi b-Okullarda eğitim
c-Çalışan personelin eğitimi  d.Ekiplerin eğitimi   
İŞ YERİNDE, KURUM VE KURULUŞLARDA ACİL DURUM PLANI VE EKİPLERİNİN KURULMASI:
Sorumlu çalışma saatin başından bitimine kadar sorunlu olduğu bölümde yangına karşı korunma önlemlerini kontrol etmek ve aldırmakla  yükümlüdür. Kamu binalarında bir gece bekçisi veya bir güvenlik görevlisi bulunması asıldır.
Bina sahip ve yöneticileri ekiplerin yapılarda oluşacak yangına müdahale etmesi ve kurtarma işlemlerinin yürütülmelerinde kullanmaları için gerekli malzemeleri bulundurmak zorundadırlar. Yapı bina tesis ve işletmelerden on bağımsız bölümü bulunan konutlar ile elli kişiden fazla insan bulunan her türlü yapı bina tesis ve işletmelerde aşağıdaki ekipler oluşturulur.
Söndürme,Kurtarma,Koruma ,İlkyardım ekibi
Diğer yapı bina tesis ve işletmelerde ise sahip yönetici veya amirini uygun göreceği ekipler kurulur ve diğer önlemler alınır.  Söndürme ve kurtarma ekipleri en az üzer koruma ve ilk yardım ekipleri ise en az ikişer kişiden oluşur. Kurumda sivil savunma servisleri kurulursa  söz konusu ekiplerin görevleri bu servislerce yürütülür. Her ekipte bir ekip başı bulunur.
Söndürme ekibi : Binada çıkacak yangını hemen müdahale ederek genişlemesine mani olur.
Kurtarma ekibi :Yangın anında can ve mal güvenliği işlemini yürütmek,
Koruma ekibi : Kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle  ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek,
İlk yardım ekibi : Yangın sebebiyle hastalanan ve yaralanan kişilere ilk müdahaleyi yapmak.
BİNALARIN DAHİLİ SÖNDÜRME ALGILAMA VE TAHLİYE SİSTEMLERİ:
Binaların yangın söndürme algılama ve tahliye projeleri tesisat projelerinden ayrı olarak hazırlanır. Projeler belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde belediyeler, belediye sınırları dışında ise Valilikler tarafından onaylanmak şartıyla uygulanır. Her yapı yangın ya da  diğer acil durumlarda yapıdan kaçış için kullanıcıların ısı duman ya da panikten doğan aşırı tehlikeden koruyacak  biçimde yapılacak donatılacak bakım görecek ve işlevini sürdürecektir. Yangın durumunda  kullanıcıların yanlışlıklı çıkmaz alana  girmemeleri ve kullanılan odalardan mekanlardan  geçmek zorunda  kalmaksızın  bir çıkışa  erişmeleri sağlanacaktır. Binalarda kurulan elektrik tesisatı kaçış yollarını aydınlatması yangın algılama ve uyarı sistemleri yangın veya benzeri acil durumda  binada  bulunanlara  zarar vermeyecek şekilde tasarlanacak, tesis edilecek ve çalışır durumda tutulacaklardır. Elektrik enerjisinin güvenlik amacıyla kesilmesi durumunda otomatik olarak devreye girerek yeterli aydınlatma sağlayacak şekilde düzenlenecektir. Elle yangın uyarısı yangın uyarı butonlarıyla yapılacaktır.  Yangın uyarı butonları yangın kaçış yollarına tesis edilecektir.
YANGIN DOLAPLARI VE BULUNDURULMASI GEREKEN MALZEMELER:
Yüksek yapılar, çarşılar, toplantı amaçlı binalar, konaklama ve sağlık amaçlı yapılar, kapalı kullanım alanı 2000 m2  den büyük olan bütün binalar, 1000 m2  den büyük imalathane ve atölyelere   yangın dolaplarının yaptırılması zorunludur. Yangın dolapları  her katta ve yangın duvarlarıyla ayrılmış her bölümde aralarında 30 m2 den fazla olmayacak şekilde düzenlenecektir.
Yangın söndürme dolabında bir adet yangın söndürücü 6 kg.lık, yangın musluğu, yangın söndürme hortumu (30m.) lans, rekor bulunması gerekmektedir.
Vl DOĞAL AFETLERİN TANIMI, ÖZELLİKLERİ SONUÇLARI
Genel olarak insan için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar meydana getiren, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen doğal, teknolojik ve insan kökenli olaylara AFET denilmektedir.
Can ve mala yönelik diğer tehlikeleri (düşman saldırısı ve yangınlar) önlemek  insan ve insanlık için imkan dahilinde ise de, DOĞAL AFETLERİN önlenmesi her zaman mümkün olamamaktadır. Ancak, hiçbir afet “ÖNLENEMEZ”  veya “ETKİLERİ AZALTILAMAZ” diye düşünülmemelidir.
Bu konuda insana düşen görev, gerekli önlemleri önceden alarak tehlike ile iç içe yaşamak, bilim ve tekniğe düşen görev ise insan için tehlikesi az yaşam sağlamaktır.
Doğal Afet:  Yerleşim, üretim, alt yapı, ulaşım, haberleşme gibi, genel hayatın zorunlu vasıtalarını ve akışını bozacak ölçüde aniden ve belirli bir süreç içerisinde meydana gelen doğal yer ve hava hareketleridir.
Afet Bölgesi:  Doğal afetin olumsuz sonuçlarından ciddi boyutlarda etkilenen ve yetkililerce acil yardıma ihtiyaç duyulduğuna “AFET BÖLGESİ” ilan edilmesi şartı aranmaksızın doğal olarak ortaya çıkan bölgelerdir.
Acil Yardım: Afetzedeleri kurtarma, yaralılara ilk yardım ve tıbbi tedavi, yapma, aç ve açıkta kalan ailelerin geçici  barındırılması ve bunların yiyecek, giyecek, ısıtma, aydınlatma ve diğer ihtiyaç maddelerinin karşılanması ve salgınların önlenmesi için yapılacak yardımlardır.

AFET ÇEŞİTLERİ:
A)Doğal Afetler:
1.      Deprem (yer sarsıntısı)
2.      Su baskını (sel)
3.      Kaya düşmesi
4.      Toprak kayması
5.      Çığ
6.      Kuraklık
7.      Fırtına-Kasırga-Tayfun,  Tornada, Hortumlar
8.      Volkan patlaması
9.      Tusunami (deprem sonrası oluşan dev dalgalar)
10.    Hav, Su, Çevre kirlenmesi
11.    Yangın
B) Teknolojik Afetler:
1.             Baraj patlaması
2.             Sınai kazalar
C) İnsan Kökenli Afetler:
1          Yangın
1.             Hava, su, çevre kirlenmesi
2.             Ulaşım (karayolu-demiryolu-hava-deniz) kazaları
ÖZELLİKLERİ VE SONUÇLARI:
1.             Çeşitli güç ve genişlikte olurlar.
2.             Alt yapıyı bozarlar
3.             Şok tesiri yaratırlar
4.             Ölüm , sakatlık ve öksüz kalma gibi sonuçlar doğururlar
5.             Bulaşıcı ve salgın hastalıkların (tifo, tifüs, sarılık, veba vb.) çıkmasına neden olurlar.
6.             Yörenin  ekonomik yapısını bozarlar.
7.             Devletin planladığı yatırımları geciktirirler.
8.             Yukarıda sayılan özellikler aynı zamanda doğal afetlerin olağan sonuçlarıdır.
DEPREM:
A TANIMI
Yerkabuğunun içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamlara ve yer yüzeyini sarsma olayın deprem denir.
Depremin olacağını önceden tespit eden cihazlar veya yöntemler henüz bulanamamıştır. Bu nedenle, depremle iç içe yaşayan ülkeler depremin yaratacağı olumsuz etkilere karşı hazırlıklı olmak zorundadır.
Toplumun deprem anında gerekli tedbirleri alabilecek şekilde eğitilmesi ve organize edilmesi depremlerin yol açacağı  hasar ve kayıpların asgari düzeye indirebilmesini sağlayacaktır.
B.DEPREM ÖNCESİ ALINACAK ÖNLEMLER:
1.Evde alınacak Önlemler:
Evinizde  bir pilli radyo, yedek pil, el feneri ve ilk yardım çantası bulundurunuz ve bunların nerede saklandığını evde yaşayanlara mutlaka öğretiniz.
Evde elektrik sigortasının su ve gaz vanalarının yerini öğreniniz ve evde yaşayanlara bunları nasıl kapatabileceklerini öğretiniz.
Kitap rafları ve mutfak dolaplarını vida ile duvara monte ediniz. (sabit hale getiriniz)
2.Okulda Alınacak Önlemler:
Okul yöneticileri ve öğretmenler sınıflarda olası bir depremde korunmayı öğrencilere anlatmalı ve tatbikatlar yaptırmalıdır.
Okul yöneticileri deprem sonrası okul binasının tahliyesine ve kurtarma işlemini planlamalıdır.
Okul yöneticileri yangın gaz kaçakları su ve kanalizasyon borularının patlamalarına karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.
3- İş yerinde alınacak önlemler:
Çalıştığınız iş yerinin veya birimin acil durum planını ve kendinize düşen bir sorumluluk olup olmadığını öğreniniz.
Evlerde okullarda ve işyerlerinde içinde bulunanların güvenliğinin sağlanabilmesi ve kargaşaların önlenebilmesi için deprem güvenlik planı, tahliye planı ve deprem sonrası buluşma planı yapılmalıdır.
C. DEPREM SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER
a. Bina içerisinde
Sakin olup, kesinlikle telaşa kapılmayınız, monte edilmemiş dolap raf vb. eşyalardan, pencere ve dış kapıdan  uzak durunuz.
Binanın merkezine yakın bir köşede duvara yanlanınız veya varsa sandalyelerle desteklenmiş  masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek  başınızı iki  elimizin arasına alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile koruyunuz. Sarsıntı geçene dek bekleyiniz.
Tekerlekli sandalyede iseniz tekerlekleri kilitleyerek  başınızı ve boynuzunuzu korumaya alınız.
Merdiven, balkon, koridor ve geniş sahanlı  yerlerden ve pencerelerden uzaklaşınız.
Kesinlikle asansör kullanmayınız. Asansörde iseniz kat çıkış düğmesine basarak asansörü terk ediniz.
İbadethane, spor salonu, konferans salonu gibi toplu yerlerde iseniz kubbe, geniş tavan ve avize  gibi asılı cisimlerin  altından kaçarak yan mekanlara veya duvar kenarlarına sığınınız.
Büyük mağaza ve marketlerde  iseniz, yangın merdivenlerine ve çıkışlarına koşmayınız ve güvenlik görevlilerini dinleyerek onların dediklerini yapınız.
Okulda iseniz sınıfta kalarak sağlamsa sıra altlarına yada sıra yanını çömelerek ikinci maddede belirtildiği şekilde başınızı koruyunuz.
Stad’da iseniz  çıkış  kapılarına doğru koşmayınız, güvenlik görevlililerini dinleyip stat ortasına gidiniz.
Mutfak, imalathane, laboratuar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazları kapatınız. Yanıcı ve patlayıcı malzeme ve maddelerden mümkün olduğunca uzak durunuz.
Bina  içinde karanlıkta kalsanız bile kibrit, çakmak, mum, gaz lambası, piknik tüpü kullanmayınız.
b.Bina dışında
Enerji hatlarından, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşınız, açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olunuz.
Oluşabilecek dev dalgalar nedeniyle deniz kıyısından uzaklaşınız.
Toprak kayması olabilecek veya taş, kaya v.b. düşebilecek yamaç altlarında iseniz buraları derhal terk edip seri şekilde güvenli bir ortama geçiniz.
Binalardan düşebilecek baca, tuğla,  kiremit, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olunuz.
Elektrik direkleri ve tellerinden uzak durunuz.
Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunuz.
Yanıcı ve patlayıcı madde taşıyan araçlara yaklaşmayınız.
c. Araç kullanırken veya toplu taşıma araçlarında,
Bulunduğunuz yer güvenli ve açık alan ise durunuz, araç karayolunda seyir halinde ise geçitlerden, köprülerden uzakta bir yerde arabanızı sağa çekerek durdurunuz ve sarsıntı geçinceye kadar kontak anahtarı yerinde ve pencereler kapalı vaziyette içinden çıkmayınız.
Araç meskun mahallerde ise ya da güvenli bir yerde değilse, aracı durdurarak  kontak anahtarını üzerinde bırakmak  suretiyle aracı terk ediniz ve açık alanlara gidiniz. Normal trafikten, ağaçlardan, direklerden ve enerji nakil hatlarından mümkün olduğu kadar uzaklaşınız.
Gerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inmeyiniz. Elektriğe kapılabilir veya diğer bir tren çarpabilir.
vagonun içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutununuz, camlardan uzak durunuz.
Metro veya tren personeli tarafından verilen talimatlara uyunuz.
D. DEPREMDEN SONRA ALINACAK ÖNLEMLER
Kesinlikle paniğe kapılmayınız.
sarsıntı kesilince, gaz kaçakları olup olmadığını kokuya dikkat ederek kontrol ediniz, kesinlikle kibrit ve çakmak kullanmayınız, gaz kaçağı  olmadığından emin olmadan elektrik düğmelerini açıp kapamayınız. Gaz kaçağı olduğunu anladığınız taktirde pencere ve kapıları açınız. Gaz vanasını kapatınız, soba ve ısıtıcıları söndürünüz.
Önceden hazırladığınız afet çantası ile acil ihtiyaç duyulacak diğer malzemeleri (giysi, battaniye, su ve gıda gibi)  yanınıza alarak derhal bulunduğunuz yeri önceden  belirlediğiniz yollardan terk etmeli ve toplanma yerine gitmelisiniz.
kesinlikle binayı tahliye ederken asansör  yerine merdiven kullanmayı tercih ediniz.
Hasar görmüş binalardan uzak durunuz.
Yıkılan binalarda yardıma ihtiyacı olanlara kurtarma, ilk yardım ve enkaz kaldırma çalışmalarında yardımcı olunuz.
İkinci sarsıntı ihtimaline karşı tedbirli olunuz.
Telefon hatlarını meşgul etmeyiniz.
Yollarda yaralı nakli yapılacağı için trafiği engellemeyiniz.
Deprem hakkında söylenti ve dedikodulara inanmayınız.
Aile içinde birbirinizle dayanışma halinde olunuz. Özellikle çocukları olayın etkisinden uzaklaştırmalısınız.
Kurtarma  ve sosyal yardımlar sırasında panik ve kargaşaya yol açmadan ilgili ve görevlilere yardımcı olunuz.
Bina zarar görmüş ise içeri girmek için en az bir saat bekleyiniz. İlgililerin duyurusu doğrultusunda hareket ediniz.
Deniz kenarı yerleşimlerde, dev dalgaların oluşması olasılığına karşı deniz  kenarından uzaklaşınız.
Toplu iskan bölgeleri9ndeki kurallara ve yöneticilerin talimatına mutlaka uyunuz. Kargaşa, dedikodu ve huzursuzluğa izin vermeyiniz.
Özellikle iskan bölgelerinde halkın sağlığı için temizlik kurallarına uyunuz ve uymayanları uyarınız.
Başkalarının da ihtiyacı olabileceğini düşünerek ihtiyacınızdan fazla yardım malzemesi talebinde bulunmayınız.
SEL .Sel, suyun doğal ya da yapay yatağından taşarak tehlikeye neden olan doğal afettir. Bazı seller birkaç gün içerisinde meydana gelir. Fakat seylap (ani sel) lar birkaç dakika içinde suların kabarmasına neden olabilir. Hızla akan sel suları içerisinde bir çok kaya, taşlar, ağaçlar ve diğer enkazlar büyük tehlikelere neden olabilir.
A.NEDENLERİ
Sele en çok nehir yataklarından taşmalar sonucu rastlanır.
Ani ve kuvvetli yağışlar ve kar erimesi sonucu taşmalar oluşmaktadır.
Nehir yataklarına gelen suyun sele dönüşmesine yatakların amacı dışında kullanılması da çok etkili olmaktadır.
Günümüzde çarpık kentleşme sonucu dere yataklarının gece kondulaşma bölgesi haline gelmesi, ağaçlandırılması,  doldurulması  veya  nehir  yataklarının değiştirilmesi sonucu her yıl ülkemizde büyük mal ve hatta can kayıplarına rastlanmaktadır.
Özellikle dağ eteklerindeki yerleşim yerleri için heyelan tehlikesi de yaratan bu seller oldukça tehlikeli olmaktadır.
Sürekli ve şiddetli  rüzgar büyük bir dalgaya sebep olarak suyu karanın içlerine kadar sürükler.
Göl bölgelerinde  benzer atmosferik şartlar veya depremler göl seviyesinde değişimlere ve sellere sebep olur.
Diğer yandan okyanustaki depremler ve volkanik patlamalar sonucu oluşan tsunami adı verilen dev okyanus dalgaları karaların iç kesimlerine kadar girerek etkili olur.

B.GENEL ÖNLEMLER

DMİ tarafından her tip meteorolojik afet için bir erken uyarı birimi ivedilikle oluşturulmalıdır.
Günümüzde yağış alanları ve yağış yoğunluklarının belirlenmesinde oldukça etkili bir biçimde kullanılan Doppler Radar sistemleri ve uydu dataları ile çalışan erken uyarı birimleri teşkil edilmelidir.
Bu uyarı birimi ile koordineli  olarak çalışacak il ve ilçelerde kurtarma birimleri oluşturulmalıdır.
Bölgesel radyolar  herhangi bir tehlike anında halkı bilgilendirerek uygulayacakları yöntemler konusunda uyarıda bulunmalıdırlar.
Sel öngörüsü için özenli istatistiki çalışmalar yapılmalıdır.
Yerel belediyelerce dere ve nehir yataklarına yerleşim konusunda titizlik gösterilmeli  buralarda yerleşimin önlenmesinin yanı sıra oluşacak engeller düzenli olarak temizlenmelidir.
Dere ve nehirlerin denizle birleştiği kanallar düzenli olarak temizlenerek açık olmaları sağlanmalıdır.
Kanal ıslahı yapılmalıdır.
Koruyucu set ve gölet yapılmalıdır.
Ormanlık alan korunmalı ve arttırılmalıdır.
Yerleşim alanları doğru bir şekilde  seçilmelidir.
Doğal afetlere karşı sigorta sistemi geliştirilmelidir.
Halkın ve görevlilerin bu tür konularda eğitimi sağlanmalıdır.

 C.PRATİK ÖNLEMLER

Evin dışında bulunuyorsanız, hemen yüksek bir yere çıkmalısınız.
Su yatağı veya çukur bölgeleri hemen terk etmelisiniz.
Sel bölgesinden derhal uzaklaşmalı fakat asla suda karşıdan karşıya geçmeye çalışmamalısınız
Sel sırasında arabanızdaysanız asla su ile kaplı yoldan gitmeye çalışmamalısınız.
Arabanızda herhangi bir arıza oluştuysa hemen terk ederek yüksek bir yere çıkmalısınız.
Zamanınız varsa dışarı çıkın, Önemli şeyleri farklı bir depoya aktarın
Sel sularından uzak durun, çünkü tehlikeli maddeler içerirler,
Hareketli sularda yürüyüş yapmayın, ayaklarınız zarar görebilir. Mutlaka yürümeniz gerekiyorsa, durgun sularda ve önünüzü bir baston yardımı ile kontrol ederek yürüyün.
Elektrik kaynaklarından uzak durun, elektrik çarpabilir.
Yanınıza mutlaka bir pilli radyo alın.
Bir miktar kuru gıda ve içecek depolayın.
Pille çalışan el  radyosu  ve fener bulundurun.
İlk yardım malzemeleri ve ailenizin ihtiyaç duyabileceği veya kullandığı ilaçları bulundurun.
Sel sularının temas ettiği yiyecekleri yemeyin.
Su kaynakları sel nedeni ile kirlenmiş olabilir. Kuyulardan alınan su yetkililerce test edildikten sonra kullanılmalıdır.
Bodrum ve  zemin katı sel suları ile doluysa, derece derece pompalayarak (ortalama günde 1/3  oranında) su boşaltın.
Binaları  kontrol etmek için pilli fener kullanın. Ancak binada gaz sızıntısı olduğunu düşünüyorsanız herhangi bir türde ışık kullanmayın, ışığın kendisi bir patlamanın tehdidi olabilir.