1. Memurların Hürriyeti Tahdit Cürmü (TCK Md. 109,110):
TCK Md. 109 ""Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir"" demektedir.
Ağırlaştırıcı Sebepler;
""Kişi fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir tehdit veya hile kullanırsa......""
""......Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanmak suretiyle......."" verilecek ceza attırılır.
Hafifletici Sebepler;
TCKMd. 110;
"".....Suçu işleyen kişi, bu suç nedeniyle soruşturulmaya başlanmadan önce mağdurun
şahsına zararı dokunmaksızın onu kendiliğinden güvenli bir yerde serbest bırakacak olursa cezanın üçte ikisine kadarı indirilir.
Suçun maddi unsuru hukuka aykırı olarak veya usul ve şartlara uymadan bir kişiyi özgürlüğünden yoksun bırakmasıdır.
Bir Başka ifadeyle her ÖGG bu suçun faili olabilir.Suçun mağduru hürriyeti kısıtlanan kişidir.
2. Haksız Üst Arama Cürmü (TCK Md. 120):
TCK md.120 : ""Hukuka aykırı olarak bir kimsenin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.""
ÖGG'leri memur sayılmaları nedeniyle bu suçun bu suçun faili olabilirler.
3. Zimmet (TCK Md. 247):
Kamu idaresinin güvenliğine ve işleyişine karşı işlenen suçlardan birisi olan zimmet, memurun görevi nedeniyle kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçirmesidir.
Tüm ÖGG memur sayılmaları nedeniyle bu suçun faili olabilirler.
Zimmetin konusu ""para, para yerine geçen evrak, senetler ve diğer mallar""dır. ÖGG'ye para, para yerine geçen evrak ve senetler görevleri gereği tevdi olunamazlar.
I Özel Güvenlik Hukuku ve Kişi Hakları ||
Maddenin birinci fıkrasında yer alan basit zimmetin maddi unsuru, zimmete konu eşyanın kendisi veya başkası için mal edinilmesi veya yararlanma kastıyla alınmasıdır. Geçici kullanma kastıyla alınması da zimmet suçunu oluşturmaktadır.
Zimmetin maddi unsuru, memurun, cürme konu eşyayı ayrıldığı amaç dışında kullanması, mal edinmesidir.
Maddenin ikinci fıkrasındaki nitelikli zimmet suçunun maddi unsuru da aynıdır. Fakat ""eylem dairesini aldatacak ve fiilin açığa çıkmamasını sağlayacak her türlü hileli faaliyette bulunmak suretiyle"" gerçekleştirilmelidir. Hileli faaliyetlerin aldatma yeteneği bulunmalı ve gerçek, ilgili kurumca hileye rağmen öğrenilebilecek durumda bulunmamalıdır. Zimmet suçlarının manevi unsuru kasttır.
Ağırlaştırıcı Sebepler;
Zimmet suçunun açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi ağırlaştırıcı sebebi teşkil etmektedir.
Hafifletici Sebepler;
Soruşturma başlamadan önce malın aynen iadesi veya zararın ödenmesi halinde cezanın üçte ikisi indirilecektir. (TCK Md. 248/1).
Zararın kovuşturma başlamadan ödenmesi halinde yarısı indirilecektir. (TCK Md.248/2)
Zarar kamu davası açıldıktan sonra fakat hüküm verilmeden önce ödenmişse ceza üçte bir oranında indirilecektir. (TCK Md. 248/2)
Suç ile elde edilen yararın değeri hafıfse ceza üç'de birinden yarıya indirilir (TCK Md. 249)
4. ırtikap (TCK Md. 250):
TCK Md. 250/1: ""Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına, bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Yukarıdaki fıkrada yazılı cürüm, ikna suretiyle islenirse faile üç yıldan beş yıla kadar ağır hapis cezası verilir.""
Devlet idaresi aleyhinde işlenen cürümlerden olan irtikap ""memurun memuriyet sıfat ve görevini kötüye kullanarak kendisine veya başkasına para, çıkar veya vaat sağlamak için bir kimseyi ikna etmesi veya zorlaması veya karşısındakinin hatasından yararlanarak bunları temin etmesidir.""
ÖGG bu suçun faili olabilirler. Suç, memuriyet sıfat ve görevini kötüye kullanarak islenebilir. ÖGG memuriyet görevini ancak görev alanı ve zamanı ile sınırlı olarak kullanabilirler.
Suçun maddi unsuru icbar etmek, ikna etmek veya hatadan yararlanmak suretiyle almaktır.
Manevi cebir söz konusu olduğu hallerde, manevi cebrin takdirindeki farklılıklar nedeniyle bir eylemin rüşvet, irtikap veya görevi kötüye kullanma teşkil etmesi mümkündür. Gerekmediği halde, muhatabın bilmemesi nedeniyle onu para-menfaat vermeye ikna etmek, irtikap suçunun ikinci maddi unsurudur.
Suçun manevi unsuru kasttır.
5. Denetim Görevinin ıhmali (TCK Md. 251):
TCK Md. 251/1: "" Zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine kasden göz yuman denetimle yükümlü kamu görevlisi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.""
TCK Md. 251/2: ""Denetim görevini ihmal ederek zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine imkan sağlayan kamu görevlisi, üç aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.""
Suçun faili denetim görevini ihmal eden memurdur. Zimmet suçuna iştirak etmeyen, failin amiri veya onu denetlemekle görevli kimse bu suçun faili olabilir. Her amir, yönetimin bir fonksiyonu olarak, aynı zamanda denetleme yetki ve görevine de sahiptir.
Suçun maddi unsuru birinci fıkrada kast, ikinci fıkrada ise denetim görevinin ihmal edilmesidir.
Failin denetim görevini ihmal etmesi hareket, bu ihmal nedeniyle zimmet veya irtikapın oluşması veya artması ise neticedir.
6. Rüşvet Alma Cürmü (TCK Md. 252):
Rüşvet; bir kamu görevlisinin görevinin gereklerine aykırı olarak bir işi yapması veya yapmaması için kişiyle vardığı anlaşma çerçevesinde bir yarar sağlanmasıdır.
TCK Md. 252/1: ""Rüşvet alan kamu görevlisi, dört yıldan on iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Rüşvet veren kişi de kamu görevlisi gibi cezalandırılır. Rüşvet konusunda anlaşmaya varılması halinde, suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.""
Devlet idaresi aleyhine işlenen cürümlerden olan rüşvet ""memurun icbar veya ikna tarzında bir hareketi olmaksızın kanunen veya nizamen yapmaya mecbur olduğu işi öncelikle yapmak, yapmak, geciktirmek veya yapmamak, yapmamaya mecbur olduğu şeyi yapmamak, geciktirmek veya yapmak için bir kimseden haksız menfaat ya da buna ilişkin vaat almasını sağlayan anlaşmadır.""
Özel Güvenlik Hukuku ve Kişi Haklan
Etkin pişmanlık durumunda; yani soruşturma başlamadan önce yetkili makamlara haber vermesi ve iade etmesi halinde ceza verilmez.
7. Yetkili Olmadığı Bir ış ıçin Yarar Sağlama (TCK Md. 255):
TCK md. 255 : ""Görevine girmeyen ve yetkili olmadığı bir işi yapabileceği veya yaptırabileceği kanaatini uyandırarak yarar sağlayan kamu görevlisi bir yıldan beş yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.""
Suçun faili kamu görevlileridir. Maddi unsuru, failin görevine girmeyen, yapılması veya yapılmaması hususunda yetkisi bulunmayan bir iş için, muhatabını yapabileceğine inandırarak çıkar sağlamasıdır.
8. ışkence ve Eziyet (TCK Md. 94/96):
Türk Ceza Kanununda bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel ve ruhsal yönden acı çekmesine neden olan davranış işkence, ve eziyet olarak tarif edilmiş ve hapis cezası ile cezalandırılmaları hüküm altına alınmıştır.
ÖGG'leri; Üst, eşya ve araç aramalarında insan onur ve haysiyetini rencide etmeyecek keyfi ve sert muamelelerden kaçınarak arama yapmalıdırlar.
9. Zor Kullanma Yetkisine ilişkin Sınırın Aşılması Cürmü (TCK Md. 256):
TCK Md. 156: ""Zor kullanma yetkisine sahip kamu görevlisinin, görevini yaptığı sırada kişilere karşı görevinin gerektirdiği ölçünün dışında kuvvet kullanması halinde, kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.""
10. Görevi Kötüye Kullanma Cürmü (TCK Md. 257/1):
TCK'da ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle; kişilerin mağduriyetine veya kanunun zararına neden olan veya kişilere haksız
kazanç sağlayan kamu görevlisi............cezalandırılır demek suretiyle görevi kötüye kullanma cürmü
tarif edilmiştir.
Kötüye kullanma kanunen tanınan yetki sınırını aşmaktır. Suçu oluşturan davranış, fail memurun görevi kapsamında yer almalıdır. Görev alan ve kapsamı dışındaki eylemler bu suçu oluşturmazlar.
Özel Güvenlik Hukuku ve Kişi Hakları
11. Görevi ıhmal (TCK Md. 257/2):
Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan yada kişilere haksız kazanç sağlayan kamu görevlisi cezalandırılır.
12. Kamu Görevinin Ticareti (TCK Md. 259):
Yürüttüğü görevin sağladığı nüfuzdan yararlanarak, bir başkasına mal veya hizmet satmaya çalışan kamu görevlisi altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
13. Kamu Görevinin Toplu Olarak Terki veya Yapılmaması (TCK Md. 260):
Hukuka aykırı olarak ve toplu biçimde, görevlerini terk eden, görevlerine gelmeyen, geçici de olsa kısmen veya tamamen yapmayan veya yavaşlatan kamu görevlilerinin her biri hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir. Sayının üçten fazla olmaması halinde ceza verilmez.
Hafifletici Sebep:
Kamu görevlilerinin mesleki ve sosyal haklan ile ilgili olarak, hizmeti aksatmayacak biçimde, geçici ve kısa süreli iş bırakmaları veya yavaşlatmaları halinde, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi ceza da verilmeyebilir.
14. Mal Üzerinde Zorla Tasarruf (TCK Md. 261):
ilgili kanunlarda belirlenen koşullara aykırı olduğunu bilerek, kişilerin taşınır veya taşınmaz malları üzerinde, karşılık ödemek suretiyle de olsa, zorla tasarrufda bulunan kamu görevlisi cezalandırılır.
15. Kamu Görevinin Usulsüz Olarak Üstlenilmesi (TCK Md. 262):
Bir kamu görevini, kanun ve nizamlara aykırı olarak yerine getirmeye teşebbüs eden veya terk emri kendisine bildirilmiş olduğu halde görevi sürdüren kimseye üç aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
16. Kamu Görevine Ait Araç ve Gereçleri Suçta Kullanma Cürmü (TCK Md. 266):
Görevi gereği elinde bulundurduğu araç ve gereçleri bir suçun işlenmesi sırasında kullanan kamu görevlisi hakkında, ilgili suçun tanımında kamu görevlisi sıfatı göz önünde bulundurulmamış ise, verilecek ceza üçte biri oranında arttırılır.
Özel Güvenlik Hukuku ve Kişi Hakları
17. Hürriyete Karşı Suçlar ve Cinsel Saldırı:
TCK da cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile hürriyete karşı suçlar bir kamu görevlisinin işleyebileceği suçlar olmayıp, genel anlamda düzenlenmiştir. Ancak bu suçlardan bazılarının kamu görevlisi tarafından ve ""Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle"" işlenmesi halinde cezanın arttırılarak verileceği belirtilmiştir.
Bu cürümler şunlardır:
a. Cinsel saldırı ( TCK Md. 102 )
b. Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma ( TCK Md. 109 )
c. Eğitim ve öğretimi engellenmesi ( TCK Md. 112 )
d. Kamu kurumu ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetinin engellenmesi ( TCK Md. 113 )
e. Siyası hakların kullanılmasının engellenmesi ( TCK Md. 114 )
f. ınanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme, (TCK Md. 115 )
g. Konut Dokunulmazlığının ihlali ( TCK Md. 116 ) h. iş ve çalışma hürriyetinin ihlali ( TCK Md. 117 )
Bu suçlar kamu görevlisi tarafından ve kamu görevinin sağlandığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır. ( TCK Md. 119 )
18. Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar:
Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması, haberleşmenin gizliliğinin ihlal edilmesi, özel hayatın gizliliğinin ihlali kişisel verilerin kaydedilmesi gibi suçlar özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar olarak belirtilmiştir.
TCK Md. 137 de; sayılan bu suçların, kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle veya belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde verilecek cezanın yarısı oranında artırılacağı hükme bağlanmıştır.
ÖG görevlisi; gerek görevinin sağladığı imkanlar gerekse de mesleğinin sağladığı kolaylıklar nedeniyle özel hayata ait bir çok bilgiye vakıf olabilecektir. Mesleği gereği tanık olduğu veya vakıf olduğu bu bilgileri ifşa etmek suretiyle gizliliğini ihlal etmesi halinde nitelikli hal kapsamında suç işlemiş olacaktır.
19. ışaret ve Engel Koymama Cürmü (TCK Md. 178):
TCK Md. 178'de : ""Herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan işler veya bırakılan eşyadan doğan tehlikeyi önlemek için gerekli işaret ve engelleri koymayan, konulmuş olan işaret ve engelleri kaldıran ya da bunların yerini değiştiren kişi, iki aydan altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacaktır."" denmektedir.
-53-
Özel Güvenlik Hukuku ve Kişi Hakları
Bu madde ÖGG'yi her zaman ilgilendirmese de; görev alanı ve süresi içinde ve kendi sorumluluğuna verilen bölge içinde tehlike doğurabilecek bir iş veya eşyanın işaretlenmesi ve gerekli uyarı ve engellerin konulması söz konusu olabilecektir.
ış yerleri ile diğer kurum ve kuruluşlarda, bu işaretlerin konması ve gözetimi güvenlik biriminin sorumluluğunda olacağından, özel güvenlik elemanlarının insanların hayatını tehdit edebilecek bu tür tehlikelere karşı daima dikkatli olmaları gerekecektir.
20. Göreve ılişkin Sırrın Açıklanması CUrmü (TCK Md. 258):
Göreve ilişkin sırrın açıklanması TCK Md. 258'de suç sayılmıştır.
""Görevi nedeniyle kendisine verilen veya aynı nedenle bilgi edindiği ve gizli kalması gereken belgeleri, kararlan, emirleri ve diğer tebligatı açıklayan veya yayınlayan veya ne suretle olursa olsun başkalarının bilgi edinmesini kolaylaştıran kamu görevlisine, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası verilir."" denmektedir.
Özel güvenlik görevlisi TCK'nın uygulanması açısından memur sayıldığından, görevi gereği çalıştığı kuruma ait bir çok bilgiye ve sır niteliğinde değerli bilgilere sahip olabilecektir. Bunların açıklanması bu suçu oluşturacaktır. ÖGG çalıştığı kuruma ait bilgiyi bilerek veya bilmeyerek veya bu bilgilerin hiçbir değerinin olmadığını düşünse bile açıklamamalıdır.
21. Adliyeye Karşı Suçlar:
a. Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi (TCK Md. 179)
TCK Md. 279'da : Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."" hükmü yer almaktadır.
b. Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme (TCK Md. 281),
c. Suçluyu kayırma (TCK Md. 283),
d. Tutuklu, hükümlü veya suç delillerini bildirmeme (TCK Md. 284), TCK'da adliye ye karşı suçlar olarak sayılmıştır. |
""Bu suçların kamu görevlisi tarafından göreviyle bağlantılı olarak işlenmesi halinde verilecek ceza yan oranında artırılır"" denmek suretiyle de kamu görevlileri için nitelikli suçlar haline getirilmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder